Sirküler Sayı: 2021/273
Genel anlamda enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumu ifade edemeyen mali tabloların, gerçek durumu ifade eder hale gelmelerini sağlamak üzere düzeltme işlemine tabi tutulmasıdır. Vergi Usul Kanunu’nda bu tanım, “parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde dikkate alınacak tutarlarının düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle, malî tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanması” olarak açıklanmıştır.
5024 sayılı Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile, Vergi Usul Kanunu’na eklenen geçici 25. ve mükerrer 298.maddeler kapsamında enflasyon düzeltmesi uygulaması ilk olarak 2003 ve 2004 yılları için yapılmıştı. İzleyen yıllarda ise kanunda sayılan şartların sağlanamaması nedeniyle enflasyon düzeltmesine ilişkin bugüne kadar herhangi bir işlem yapılmamıştır.
Vergi Usul Kanunu’nun “Enflasyon düzeltmesi ve yeniden değerleme oranı” başlıklı mükerrer 298. Maddesinde yer alan düzenlemeye göre;
-Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde
%100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10'dan fazla olması halinde malî tabloların enflasyon düzeltmesine tâbi tutulması gerekmektedir. Geçici vergi dönemlerinde yukarıda belirtilen oranların tespitinde, son üç hesap dönemi yerine üçer aylık dönemlerin son ayı dahil önceki otuzaltı ay ve içinde bulunulan hesap dönemi yerine son oniki ay dikkate alınır.
-Kapsama giren mükellefler, geçici vergi dönemlerinin sonu itibarıyla malî tabloları düzenlemek ve enflasyon düzeltmesi yapmak zorundadırlar.
-Bir hesap dönemi içindeki geçici vergi dönemlerinin herhangi birinde düzeltme yapılması halinde takip eden geçici vergi dönemlerinde ve içinde bulunulan hesap dönemi sonunda da düzeltme yapılacaktır.
-Cumhurbaşkanı; bu maddede yer alan % 100 oranını % 35'e kadar indirmeye veya tekrar kanunî seviyesine kadar yükseltmeye, % 10 oranını ise % 25'e kadar çıkarmaya veya tekrar kanunî seviyesine kadar indirmeye yetkilidir.
Kasım ayı Yİ-ÜFE rakamları dikkate alındığında enflasyon muhasebesi uygulaması için kanunda yazılı şartların gerçekleştiği görülmektedir. Aralık ayında negatif bir Yİ- ÜFE rakamı açıklanmaması halinde bu durumun kesinleşeceğini söyleyebiliriz.
Kanun uyarınca, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın mükellef veya meslek grupları ya da mükelleflerin aktif toplamları veya ciroları itibarıyla hangi tür malî tabloların; enflasyon düzeltmesine tâbi tutulup tutulmayacağını ve geçici vergi dönemlerinde düzeltilip düzeltilmeyeceğini belirlemeye yetkisi bulunduğunu ayrıca belirtmek isteriz.
Enflasyon düzeltmesi ile ilgili maddenin kaldırılmaması veya geçici bir madde ile uygulamanın ertelenmemesi halinde, önümüzdeki haftalarda Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan enflasyon düzeltmesi uygulamasına ilişkin açıklama ve/veya tebliğ düzenlemeleri beklendiğini belirtmek isteriz.
