Sirküler Sayı: 2021/247

26.10.2021 tarih ve 31640 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7338 Sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Vergi Usul Kanunu’nda yapılan düzenlemelerden vergi cezalarında tekerrür, 7338 sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanunu’nda yer verilen bazı yeni uygulamalara uyulmaması halinde düzenlenecek cezalar, pişmanlık ve ıslah uygulaması ile vergi cezalarında indirim düzenlemelerinde değişiklikler, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamına yeniden alınması ile Kanunda ilk defa yer verilen Karşılıklı Anlaşma Usulüne dair yapılan düzenlemelere yer verilmektedir.

1. Vergi Cezalarında Tekerrür

Vergi Usul Kanunu’nun “Tekerrür” başlıklı 339. Maddesinde yapılan düzenlemeyle, madde gereğince yapılacak artırım tutarının kesinleşen cezadan (kesinleşen birden fazla ceza olması durumunda bunlardan tutar itibarıyla en yükseğinden) fazla olamayacağı temin edilmiştir. Bir başka ifadeyle, kesinleşen bir cezadan sonra maddede yer alan süreler içerisinde yeniden ceza kesilmesi durumunda, madde gereğince bu ceza üzerine eklenecek olan artırım tutarı, kesinleşen cezadan fazla olmamak üzere, vergi ziyaı cezasının %50’si, usulsüzlük cezasının %25’i olacaktır.

Düzenleme Kanunun yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

2. Elektronik Kayıt ve Defter Uygulamalarındaki Kayıt Nizamına Uyulmaması Fiillerine Uygulanacak Usulsüzlük Cezası

Vergi Usul Kanunu’nun usulsüzlük cezalarını düzenleyen 352. maddesinde değişiklik yapılarak, kâğıt ortamında yapılan / tutulan kayıt ve defterlere yönelik olarak kayıt nizamına ilişkin hükümlere uyulmaması durumunda kesilecek cezalar ile söz konusu Kanunun mükerrer 242. maddesinde yer alan yetki kapsamında uygulanmakta olan elektronik kayıt ve defter uygulamalarındaki kayıt nizamına uyulmaması fiillerine uygulanacak cezaların aynı mahiyette olması ve bu fiillere karşılık olarak birinci derece usulsüzlük cezası kesilmesi temin edilmiştir. 

Düzenleme Kanunun yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

3. Gider Pusulasının düzenlenmemiş sayılacağı hallerde, belge basımına dair bildirimlerini yapmayanlara ve mükerrer 227. madde kapsamında tasdik kapsamına alınan bir işleme dair tasdik raporunun süresinde ibraz edilmemesi halinde mükelleflere kesilecek özel usulsüzlük cezalarında düzenleme

Vergi Usul Kanunu’nun “Özel Usulsüzlükler ve Cezaları a) Fatura ve benzeri evrak verilmemesi ve alınmaması ile diğer şekil ve usul hükümlerine uyulmaması” başlıklı 353. maddesinde yapılan düzenlemeler ile, gider pusulasının hiç düzenlenmemiş sayıldığı durumlara bağlı olarak özel usulsüzlük cezası kesilebilmesi temin edilmiş, ayrıca, uygulamada ortaya çıkan belirsizliklerin giderilmesi ve bildirim yükümlülüğüne olan uyumun artırılması amacıyla belge basımı ile ilgili bildirim yükümlülüğüne yönelik ceza hükmünde mükellef lehine değişiklik yapılmış, diğer taraftan yapılan değişiklikle, Kanunun mükerrer 227. maddesi uyarınca tasdik kapsamına alınan konulara ilişkin olarak ibraz edilmesi gereken yeminli mali müşavir tasdik raporunun aynı maddenin üçüncü fıkrasında belirlenen sürede ibraz edilmemesi durumunda, ibraz yükümlülüğünü yerine getirmeyen mükellef adına özel usulsüzlük cezası kesilebilmesi için maddeye yeni bir bent eklenmiştir.

Düzenlemeler Kanunun yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

4. Defter, Kayıt ve Belgelerin Elektronik Ortamda İbrazına İlişkin Mali İdare Tarafından Yapılacak Düzenlemelere Uyulmaması Halinde Uygulanacak Özel Usulsüzlük Cezası

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesinin başlığı değiştirilmiş, ayrıca Kanunun mükerrer 242. maddesinde yer alan yetkiye istinaden Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından getirilen yükümlülüklere uyulmaması durumunda kesilecek cezaya ilişkin belirsizlik giderilmiştir.

Düzenleme Kanunun yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

5. Pişmanlık ve Islah

Vergi Usul Kanunu’nun “Pişmanlık ve Islah” başlıklı 371. maddesinin birinci fıkrasının iki numaralı bendinde aşağıdaki değişiklik yapılmış ve ayrıca maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

Değişiklik öncesi madde metni:                     Değişiklik sonrası madde metni:

Düzenleme Kanunun yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

6. Vergi Cezalarında İndirim

Vergi Usul Kanunu’nun 376. maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan indirimin, uzlaşma ve tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamına alınan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için de uygulanabilmesini temin etmek amacıyla söz konusu maddede değişiklik yapılmıştır.

Düzenleme Kanunun yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

7. 5.000 TL’nı Aşan Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezaları Uzlaşma Kapsamına Alınmış, 5.000 TL’nın Altındaki Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında İse İndirim Uygulanmasına Dair Düzenleme Yapılmıştır

Vergi Usul Kanunu’nun ek-1 ve ek-11. Maddelerinde yapılan düzenlemeler ile 5.000 Türk lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamına alınmış olup, uzlaşmaya konu edilebilecek usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının tespitinde, cezayı gerektiren fiil bazında kesilecek toplam ceza tutarı dikkate alınacaktır. 5.000 Türk lirasını aşmayan usulsüzlük cezaları içinse Vergi Usul Kanunu’nun 376. maddesinin birinci fıkrasında yer alan indirim oranının %50 artırımlı olarak uygulanması sağlanmıştır.

Düzenleme Kanunun yayınlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

8. Karşılıklı Anlaşma Usulü

7338 sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanunu’nun dördüncü kitabının üçüncü kısmına “Karşılıklı Anlaşma Usulü” başlıklı dördüncü bölüm eklenmiştir. Bu bölüm 7338 sayılı Kanunun 46 ila 50. maddeleri ile Vergi Usul Kanunu’na ek-14, ek-15, ek-16, ek-17 ve ek-18. maddelerinden oluşmaktadır. Düzenlemeleri genel hatları ile şu şekilde özetleyebiliriz.

Mükellefler, usulüne uygun yürürlüğe konulmuş bir çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması hükümlerine aykırı olarak vergilendirildiği veya bu şekilde vergilendirileceğine ilişkin kuvvetli emareler bulunduğu iddiasıyla Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmalarının “Karşılıklı Anlaşma Usulü” hükümlerine göre Gelir İdaresi Başkanlığına başvurabilecektir. Karşılıklı anlaşma usulü başvurusunun reddedilmesi veya karşılıklı anlaşma usulü sürecinde çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmasına taraf devletlerin yetkili makamları arasında anlaşmaya varılamaması durumunda, bu durum mükellefe bir yazı ile tebliğ edilecek ve mükellef sonucun tebliğ edildiği tarihten itibaren kalan dava açma süresi içerisinde vergi mahkemesi nezdinde dava açabilecek, dava açma süresi on beş günden az kalmış ise bu süre yazının tebliğ tarihinden itibaren on beş güne kadar uzayacaktır. Gelir İdaresi Başkanlığı ile diğer Akit Devletin yetkili makamı arasında anlaşmaya varılarak sonuçlandırılması halinde durum mükellefe bir yazı ile tebliğ edilecek, yazının tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde mükellefin varılan anlaşmayı kabul edip etmediğini Gelir İdaresi Başkanlığına bildirmesi gerekecektir. Mükellef bu süre içinde bildirimde bulunmadığı takdirde, varılan anlaşmayı kabul etmemiş sayılacaktır. Mükellef yaptığı başvurudan önce dava açmışsa dava, karşılıklı anlaşma usulü başvurusu sonuca bağlanmadan vergi mahkemelerince incelenmeyecek; herhangi bir sebeple incelenir ve karara bağlanırsa, karşılıklı anlaşma başvurusuna ilişkin sonuç dikkate alınacak, anlaşma sonucu idare tarafından yargı mercilerine bildirilecektir. Karşılıklı anlaşmanın vaki olmaması halinde, durdurulmuş olan davanın görülmesine, vergi mahkemesinde devam olunacaktır. Karşılıklı anlaşma usulü hükümlerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasların belirlenmesi hususunda Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.

Yapılan düzenlemeler, 1/1/2022 tarihinden itibaren yapılacak başvurulara uygulanmak üzere Kanunun yayın tarihinde yürürlüğe girmiştir.