Muhtasar Ve Prim Hizmet Beyannamesine "Uzaktan Çalışma" Yapılan Günlerin Bildirimi İçin Bölüm Eklenmiştir
Genel yazıda yer verilen açıklamalara göre, ilgililerce belgelerin/beyannamelerin gönderilmesi sırasında, sigortalının ay içerisinde uzaktan çalışmasının olması halinde, çalışma gün sayısına ilave olarak, çalışma gün sayısının ne kadarının uzaktan çalışmaya ilişkin olduğunu da belirtmesi gerekmekte olup, bildirilen uzaktan çalışma gün sayısı fiili çalışma gün sayısından fazla olamayacaktır. Örneğin, sigortalı ay içerisinde 30 gün çalışmış bunun 15 günü uzaktan olmuş ise, prim ödeme gün sayısı 30, uzaktan çalışma gün sayısı ise 15 olarak bildirilecektir.
Bu kapsamda, beyanname düzenleme programının güncellenmesi gerekmektedir. Beyannamenin güncellenen kısmına dair ekran görüntüsüne sirkülerimiz ekinde yer verilmiştir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun “Çağrı üzerine çalışma ve uzaktan çalışma” başlıklı 14. maddesinin dördüncü fıkrasında uzaktan çalışma; “İşçinin, işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında iş görme edimini evinde ya da teknolojik iletişim araçları ile işyeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı ve yazılı olarak kurulan iş ilişkisidir.” olarak tanımlanmıştır.
Aynı maddenin yedinci fıkrasında; “Uzaktan çalışmanın usul ve esasları, işin niteliği dikkate alınarak hangi işlerde uzaktan çalışmanın yapılamayacağı, verilerin korunması ve paylaşılmasına ilişkin işletme kurallarının uygulanması ile diğer hususlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu Kanun hükmü uyarınca uzaktan çalışmanın usul ve esaslarına ilişkin “Uzaktan Çalışma Yönetmeliği” 10.03.2021 tarihli 31419 sayılı Resmî Gazetede yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir. (Yönetmelik hakkında 10.03.2021-2021/ 64 sayılı sirkülerimizde bilgilendirme yapılmıştı.)
Yönetmelik kapsamında uzaktan çalışma yapılabilmesi için iş sözleşmelerinin Yönetmelikte yer verilen düzenlemeler kapsamında yazılı şekilde yapılması/yenilenmesi gerekmektedir.
Bilindiği üzere Covid-19 pandemisi nedeniyle pek çok iş yerinde uzaktan çalışmaya geçilmiştir. Ancak fiili durumda uzaktan çalışma iş yerlerinin hepsinde iş sözleşmelerinin yönetmelik kapsamında yenilendiğini söyleyemeyiz. Şu aşamada normalleşme, belki eskiye dönülebilme düşüncesiyle daha çok sağlık kaygıları nedeniyle tarafların karşılıklı anlaşması kapsamında çalışmalar kısmen veya tamamen uzaktan yürütülmektedir diyebiliriz. Bununla birlikte iş hayatındaki genel yaklaşım (gerek iş hayatında uzaktan çalışmaya olan yaklaşımın gelişmesi ve gerekse uzaktan çalışma imkânı sağlayan bilgi işlem teknolojilerinin giderek daha fazla gelişmesi) dikkate alındığında bundan sonra uzaktan çalışmanın önemli ölçüde artacağı ve hatta pek çok çalışanın bundan sonra ağırlıklı olarak kısmen ve hatta tamamen uzaktan çalışma şeklinde çalışacağını söyleyebiliriz.
SGK tarafından yayınlanan Genel Yazı’da, muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, Uzaktan Çalışma Yönetmeliği’ne ve İş Kanunu’nun 14. maddesine uygun şekilde hizmet akdinin ve çalışma şartlarının uzaktan çalışmaya göre güncellendiği ve uzaktan çalışmanın ilgili şirkette ay içerisinde kısmen ya da tamamen “kalıcı” şekilde düzenlendiği kişiler için mi, yoksa iş sözleşmesi yenilenmemiş olsa da herhangi bir şekilde ay içerisinde kısmen veya tamamen uzaktan çalışan sigortalılar için de mi bu yönde bir bildirimin yapılıp yapılmayacağı açık değildir.
Ayrıca, uzaktan çalışma yaptığı bildirilen personel ile ilgili olarak uzaktan çalışmayı tevsik edecek belgelerin daha sonra SGK tarafından talep edilip edilmeyeceği de şu aşamada belli olmayan konular arasındadır.
Diğer taraftan, Kanun ve Yönetmelik kapsamında iş akdi güncellenmemiş olsa dahi, fiilen uzaktan çalışma yapılan hallerde, çalışma yapılan yerde ve iş süresi içinde iş kazası olması halinde sıkıntı oluşmaması için uzaktan çalışma yapıldığının bildirilmesinin olası yaptırımların önüne geçilmesi adına faydalı olabileceği düşünülmektedir.
Uzaktan çalışma şeklini bundan sonra kısmen veya tamamen kalıcı şekilde uygulayacak iş yerlerinin bir an evvel iş sözleşmelerini Kanun ve Yönetmelik kapsamında güncellemesi yerinde olacaktır. Konu hakkında Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku alanında uzman kişilerden görüş alınarak gerekli işlemlerin yapılmasını tavsiye ederiz.
