Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik Yayınlanmıştır
16.04.2021 tarih ve 31456 sayılı Resmî Gazete’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” yayınlanmıştır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 16 Nisan 2021 tarihinde internet adresinde yayınlamış olduğu duyuruda, Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmeliğin çıkarılması ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamayı yapmıştır.
“Kripto varlıklar herhangi bir düzenleme ve denetim mekanizmasına tabi olmaması, merkezi bir muhatabın bulunmaması, piyasa değerlerinin aşırı oynaklık göstermesi, anonim yapıları nedeniyle yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesi, cüzdanların çalınabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz olarak kullanılabilmesi ile işlemlerin geri dönülemez nitelikte olması gibi nedenlerle ilgili taraflar açısından önemli riskler barındırmaktadır.
Son dönemde, söz konusu varlıkların ödemeler alanında kullanılmasına ilişkin çeşitli girişimlerin oluşmaya başladığı gözlenmiştir. Bu varlıkların ödemelerde kullanılmasının, yukarıda bahsedilen sebeplerle işlemin tarafları açısından telafisi mümkün olmayan mağduriyetler yaratma ihtimali bulunduğu ve bu alanda mevcutta kullanılan yöntem ve araçlara karşı güven zafiyeti meydana getirebilecek unsurlar içerdiği değerlendirilmektedir.
Bu kapsamda, 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu ile 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanunda yer alan yetkiler çerçevesinde “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” yürürlüğe konulmuştur.”
Bu çerçevede yönetmelik ile, ödemelerde kripto varlıkların kullanılmamasına, ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılmamasına ve ödeme ve elektronik para kuruluşlarının kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık etmemesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
1-Tanımlamalar
Söz konusu yönetmelikte geçen ve 6493 sayılı Ödeme Ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri Ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’da yer alan tanımlamalar aşağıdaki gibidir.
Elektronik para
Elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, bu Kanunda tanımlanan ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değer.
Elektronik para kuruluşu
6493 sayılı Kanun kapsamında elektronik para ihraç etme yetkisi verilen tüzel kişi.
Elektronik para ihraç eden kuruluşlar
Bankalar Kanunu uyarınca faaliyet gösteren bankalar, Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi ve bu Kanun kapsamında elektronik para çıkarma izni verilen elektronik para kuruluşları dışındaki kişilerin elektronik para ihracı faaliyetinde bulunmaları yasaktır.
Ödeme aracı
Ödeme hizmeti sağlayıcısı ile kullanıcısı arasında belirlenen ve ödeme hizmeti kullanıcısı tarafından ödeme emrini vermek için kullanılan kart, cep telefonu, şifre ve benzeri kişiye özel araç.
Ödeme hizmetleri
-Ödeme hesabına para yatırılması ve ödeme hesabından para çekilmesine imkân veren hizmetler de dâhil olmak üzere ödeme hesabının işletilmesi için gerekli tüm işlemleri,
-Ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcısı nezdinde bulunan ödeme hesabındaki fonun aktarımını içeren, bir defaya mahsus olanlar da dâhil doğrudan borçlandırma işlemi, ödeme kartı ya da benzer bir araçla yapılan ödeme işlemi ile düzenli ödeme emri dâhil para transferini,
-Ödeme aracının ihraç veya kabulünü,
-Para havalesini,
-Gönderen tarafından ödeme işleminin yapılmasına ilişkin onayın bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı aracılığıyla verildiği ve ödemenin ödeme hizmeti kullanıcısı ile mal veya hizmet sağlayan arasında sadece aracı olarak faaliyet gösteren bir bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisine yapıldığı ödeme işlemini,
-Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetleri,
-Ödeme hizmeti kullanıcısının isteği üzerine başka bir ödeme hizmeti sağlayıcısında bulunan ödeme hesabıyla ilgili sunulan ödeme emri başlatma hizmetini,
-Ödeme hizmeti kullanıcısının onayının alınması koşuluyla, ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan bir veya daha fazla ödeme hesabına ilişkin konsolide edilmiş bilgilerin çevrim içi platformlarda sunulması hizmetini,
-Ödemeler alanında toplam büyüklük veya etki alanı açısından Bankaca belirlenecek seviyeye ulaşan diğer işlem ve hizmetlerini
ifade etmektedir.
Ödeme hizmeti sağlayıcıları
- Bankacılık Kanunu kapsamındaki bankalar
- Elektronik para kuruluşları
- Ödeme kuruluşları
- Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi
Ödeme kuruluşu
Ödeme hizmetleri alanında faaliyette bulunmak isteyen ödeme kuruluşu Merkez Bankasından izin almak kaydıyla faaliyette bulunabilir
2-Kripto Varlık Tanımı
Halen gerek ülkemizde gerekse dünyada kripto varlıkların para, emtia/sanal emtia, menkul kıymet, finansal enstrüman/varlık ve maddi olmayan varlık olup olmadığı konusunda tartışmaların devam ettiğini belirtmek isteriz. Ancak yönetmelikte yapılan kripto varlık tanımı ile söz konusu tartışmalara bir anlamda son verildiğini söyleyebiliriz. Bu çerçevede yönetmelikte yer alan kripto varlık tanımı aşağıdaki gibidir.
“Dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade etmektedir.”
Söz konusu düzenlemeye göre artık bundan sonra kripto varlıklar mevzuatta para, emtia, menkul kıymet veya finansal bir varlık olarak değil gayrimaddi varlık olarak değerlendirilecektir.
3-Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmaması
Kripto varlıklar, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamayacaktır. Ayrıca kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik bir hizmet sunulamayacaktır.
4-Ödeme Hizmetlerinin Sunulmasında Ve Elektronik Para İhracında Kripto Varlıkların Kullanılmaması
Ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılacağı bir şekilde iş modelleri geliştiremeyecek, bu tür iş modellerine ilişkin herhangi bir hizmet sunamayacaktır.
Ödeme ve elektronik para kuruluşları, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemeyecektir.
5-Yürürlük
Yönetmelik hükümleri 30.04.2021 tarihinde yürürlüğe girecektir.
6- Kripto Varlıkların Vergilendirilmesi
Merkez Bankası tarafından kripto varlık tanımının yapılmasından sonra önümüzdeki dönemde Maliye Bakanlığı’nca kripto varlıkların vergilendirilmesine ilişkin bazı yeni düzenlemelerin acilen yapılması ihtiyacı doğmuştur. Bakanlığın bir tebliğle uygulamaya yön vermesi beklenmelidir.
