KAMU KURUMLARI İLE 50’DEN AZ ÇALIŞANI OLAN VE AZ TEHLİKELİ SINIFTAKİ İŞYERLERİ İLE İLGİLİ SİRKÜLER

28.07.2020 tarih ve 31199 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “7252 Sayılı Dijital Mecralar Komisyonu Kurulması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile bazı işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğuna dair yasal düzenlemenin yürürlüğe girişinin ertelenmesi, koronavirüs kaynaklı yapılan kısa çalışmalarda süre uzatımı, ücretsiz izin uygulaması ve nakdi ücret desteği uygulamasında süre uzatımı, kısa çalışma veya nakdi ücret desteği uygulamasından vazgeçerek normal çalışmaya dönen işverenlere prim desteği sağlanması konularında hazırlanan kanun teklifi düzenlemeleri hakkında 16.07.2020 tarih ve 2020/187 sayılı sirkülerimiz ile bilgilendirme yapmıştık. Söz konusu kanun teklifi, ilgili komisyon ve TBMM görüşmeleri sonrasında kabul edilmiş ve 2020/187 sayılı sirkülerimizde yer verdiğimiz konular aynen kabul edilmek suretiyle 7252 sayılı Kanun dahilinde Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.

1. Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma veya bunlardan hizmet alma zorunluluğu 31.12.2023 tarihine ertelenmiştir

Bilindiği üzere, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 38/1-a.1 maddesine göre, 4857 sayılı İş Kanunu mülga 81 inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma veya bunlardan hizmet alma zorunluluğu 01.07.2020 tarihi itibariyle başlamıştır. Konu hakkında 2020/184 sayılı sirkülerimizde bilgilendirme yapılmıştı. Ancak  Kanunun 10. maddesi ile 6331 sayılı Kanunun 38/1-a.1 maddesinde yer alan 01.07.2020 tarihi 31.12.2023 olarak değiştirilmiştir. Buna göre, kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma veya bunlardan hizmet alma zorunluluğu 31.12.2023 tarihine ertelenmiş bulunmaktadır.

Düzenleme 01.07.2020 tarihinden geçerli olmak üzere 28.07.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 

2.Koronavirüs kaynaklı kısa çalışma ödemelerinin 31.12.2020 tarihine kadar uzatılması hususunda Cumhurbaşkanı’na yetki tanınması

Bilindiği gibi 4447 sayılı Kanunun geçici 23. maddesine göre, yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğinden faydalanmak amacıyla yapılacak başvuru tarihini 31.12.2020 tarihine kadar uzatmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Kanunun 3. maddesinde yer verilen düzenleme ile, yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma ödeneğinden yararlanma süresinin sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak 31.12.2020 tarihine kadar uzatılabilmesi hususunda  da Cumhurbaşkanı’na yetki verilmiştir. 

Düzenleme 28.07.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3. Kısa çalışmadan veya ücretsiz izin döneminde nakdi ücret desteği uygulamasından normal çalışmaya geçeceklere prim desteği sağlanması

Kanunun 4. maddesinde yer verilen düzenleme ile, ekonomideki normalleşme adımları ile birlikte işyerlerinde haftalık normal çalışma süresine dönülmesini teşvik etmek amacıyla, 4447 sayılı Kanunun geçici 23. maddesi kapsamında koronavirüs nedeniyle kısa çalışma ödeneğinden yararlanan veya aynı Kanunun geçici 24. maddesi kapsamında ücretsiz izin uygulamasında nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalıların normal çalışma süresine dönmesi halinde; 31.12.2020 tarihini geçmemek üzere 3 ay süre ile 5510 sayılı Kanunun 82. maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanacak sigortalı ve işveren hissesi primleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacaktır.

Hesaplanacak destek tutarı, her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilecektir. Bu destekten yararlanacak olan işverenler, bu destekten yararlandıkları ayda aynı sigortalı için diğer sigorta primi indirimi, teşvik ve desteklerinden yararlanamayacaktır. Düzenlemenin lafzından söz konusu uygulamadan yararlanacakların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazine tarafından karşılanmasına ilişkin destekten yararlanamayacakları anlamı çıktığını belirtmek isteriz. Ancak uygulama ile ilgili çıkacak genelge ile bu durumun açıklığa kavuşturulacağı kanaatindeyiz. 

İşverene her bir ay için sağlanacak destek süresi; kısa çalışma ödeneği alanlar için sigortalının geçici 23. madde kapsamında kısa çalışma ödeneği aldığı aylık ortalama gün sayısını, geçici 24. madde kapsamında sağlanan nakdi ücret desteğinden yararlandırılanlar için ise nakdi ücret desteği aldıkları aylık ortalama gün sayısını geçmeyecektir.

Bu destek, 5335 sayılı Kanunun 30. maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerleri ile 2886 sayılı Kanuna, 4734 sayılı Kanuna ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri ile 4734 sayılı Kanundan istisna olan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerleri ve sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar, 5510 sayılı Kanunun ek 9. maddesi kapsamında ev hizmetlerinde çalışan sigortalılar ve yurtdışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmayacaktır.

Geçici 23. madde kapsamında işyerinde uygulanan kısa çalışmadan yersiz yararlanıldığının tespiti veya kısa çalışma başvurusuna yönelik uygunluk tespitinin olumsuz sonuçlanması ya da geçici 24. madde kapsamında nakdi ücret desteğinden yersiz yararlandığının tespiti halinde, işyeri bu destekten yararlanamayacak veya yersiz yararlanmış sayılacaktır. Bu destekten yersiz yararlanıldığının tespiti halinde, yararlanılan destek tutarı işverenden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.

Fondan bu madde kapsamında karşılanacak tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gelir, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacaktır.

Cumhurbaşkanı, maddenin birinci fıkrasında yer alan üç aylık süreyi sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak altı aya kadar uzatmaya yetkili kılınmıştır.

Düzenleme 01.08.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.

4. İşten çıkarma yasağı düzenlemesinin 30.06.2021 tarihine kadar uzatılması ve uygulamaya dair istisnai hallerin genişletilmesi  

4857 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinde düzenlenen işten çıkarma yasağına dair düzenlemenin yasadaki normal üç aylık süresi 17.07.2020 günü dolmuştur. Maddeye göre Cumhurbaşkanı’nın bu süreyi altı aya kadar uzatmaya yetkisi bulunmaktadır.

Kanunun 5. maddesinde yer verilen düzenleme ile, işten çıkarma yasağının mevcut yasa metnindeki tek istisnası olan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri” düzenlemesine ilave olarak “belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri” de maddeye eklenmiştir. 

Ayrıca, Cumhurbaşkanı’nın işten çıkarma yasağına dair altı aya kadar olan süre uzatım yetkisi, “her defasında en fazla üçer aylık sürelerle 30.06.2021 tarihine” kadar olacak şekilde genişletilmiştir. 

Düzenleme 28.07.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

 Saygılarımızla,

EK:

7252 Sayılı Dijital Mecralar Komisyonu Kurulması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun

(*) Sirkülerlerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tereddüt edilen hususlarda kesin işlem tesis etmeden önce konusunda uzman bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiyemiz olup; sadece sirkülerlerimizdeki açıklamalar dayanak gösterilerek yapılacak işlemler sonucunda doğacak zararlardan müşavirliğimiz sorumlu olmayacaktır.

(**) Sirkülerlerimiz hakkında görüş, eleştiri ve sorularınız için aşağıda bilgileri yer alan uzmanlarımıza yazabilirsiniz.