"518 No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin Uygulama Usul ve Esaslarına Dair İç Genelge Yayınlanmıştır"
24.03.2020 tarihli ve 31078 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 518 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği hakkında 25.03.2020 tarih ve 2020/99 sayılı sirkülerimiz yayınlanmıştı.
518 No.lu VUK Genel Tebliği’nin 3. maddesiyle belirlenen mükelleflerin 01.4.2020 ila 30.06.2020 (bu tarihler dahil) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir.
Mücbir Sebep Halinde Olduğu Kabul Edilen Mükellefler:Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan mükellefler
Mücbir Sebep Hali Kabul Edilecek Tarih Aralığı: 01.04.2020 - 30.06.2020
Mücbir Sebep Halinde Olduğu Kabul Edilen Mükellefler: Korona virüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla; alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükellefler
Mücbir Sebep Hali Kabul Edilecek Tarih Aralığı: 01.04.2020 - 30.06.2020
Mücbir Sebep Halinde Olduğu Kabul Edilen Mükellefler:Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığı’nca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükelleflerin
Mücbir Sebep Hali Kabul Edilecek Tarih Aralığı: 01.04.2020 - 30.06.2020
Tabloda yer verilen ana faaliyet alanlarının tespit edilmesinde 24.03.2020 tarihi itibarıyla vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu dikkate alınacaktır.
30.03.2020 tarih ve 2020/105 sayılı sirkülerimizde duyurduğumuz üzere, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca İnteraktif Vergi Dairesinde, “Bilgilerim” sekmesinde “518 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği Kapsamında Mücbir Sebep Durum Sorgusu” bölümü oluşturulmuştur.
Mükellefler faaliyet kodları itibariyle 518 No.lu VUK Genel Tebliği kapsamında olup olmadıklarına dair sorgulamayı bu ekrandan yapabilmektedirler.
İç Genelge ile Yapılan Düzenlemeler
I – Ana Faaliyet Alanı İtibarıyla Mücbir Sebep Kapsamına Alınan Mükellefler
1. Ana Faaliyet Koduyla İlgili Başvurular
Mükelleflerin ana faaliyet alanlarının tespit edilmesinde tebliğin yayın tarihi itibarıyla vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu dikkate alınmaktadır. Ana faaliyet kodundan kasıt, mükelleflerin sicil kayıtlarında ilk sırada yer alan altı haneli NACE meslek kodudur. Mükelleflerin vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu itibarıyla tebliğin 3. maddesinde sayılan sektörler arasında bulunmamalarına rağmen, ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiklerini ispat ve tevsik etmeleri halinde, mükelleflerin mücbir sebep kapsamında olup olmadıklarının tespitinde ana faaliyet kodu yerine fiilen iştigal ettikleri ana faaliyet alanı dikkate alınacak ve sicil kayıtlarındaki ana faaliyet kodları yeni duruma göre düzeltilecektir.
2. Başvuru Şekli
Faaliyet kodu değişikliğine yönelik başvurular, fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanını ispat etmede kullanılabilecek tüm belgelerin ve bu konuya dair hazırlanmış “Ana Faaliyet Kodu Değişikliği Raporu”nun İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden gönderilmesi suretiyle yapılacaktır.
3. Raporda Yer Alacak Bilgiler
Sunulacak “Ana Faaliyet Kodu Değişikliği Raporu”nda hasılat tespitine yönelik olarak; - Mükellefin son dört geçici vergi dönemine ilişkin verdiği beyannameleri ekinde yer alan ve en yüksek hasılatı elde ettiğini bildirdiği meslek kodlarına ilişkin bilgiler
, - Ayrıntılı gelir tablosu bilgileri,
- Form Ba-Bs bildirimlerine ilişkin değerlendirmeler ile benzeri bilgi, belge, veri ve değerlendirmelere yer verilerek mükellefin hakikatte kayıtlı olması gereken ana faaliyet kodu ortaya konulacak ve ana faaliyet kodu değişikliği işleminin gerçekleştirilmesi yönünde talepte bulunulacaktır.
İç Genelge’nin lafzından bu raporun mükellef tarafından hazırlanacak bir çalışma olacağı anlaşılmakla birlikte, faaliyet kodlarına dair hasılat tespitlerinin doğruluğu hakkında nasıl bir çalışma yapılacağı, mükellef beyanının yeterli mi görüleceği yoksa fiili süreçte İdare tarafından inceleme mi yapılacağı ya da Yeminli Mali Müşavir tespiti/tasdiki istenip istenmeyeceği anlaşılmamaktadır.
İç Genelge’de istenecek evraklar sadece yukarıda sayılanlar kadardır. Mükellefin bu evraklar ile birlikte hesaplama içeren çalışmasını da rapor olarak sunması halinde Komisyonun 15 gün içinde bu başvuruyu neticeye bağlaması gerekmektedir.
4. Ana Faaliyet Alanına Dair Brüt Hasılat Tespiti
Ana faaliyet kodu değişikliği için, mükellefin esas alınmasını istediği ana faaliyet alanından (ana faaliyet kodu olarak kaydedilmesi gerektiğini iddia ettiği faaliyet kodundan) elde ettiği brüt hasılatın, diğer faaliyet kodlarından elde ettiği brüt hasılattan fazla olması şarttır. Brüt hasılatın tespitinde 2019 hesap dönemi veya 2019/4. geçici vergi dönemi, özel hesap dönemine tabi mükelleflerde 2019 yılında sonuçlanan özel hesap dönemi, bir yıldan kısa süredir faaliyette bulunulması durumunda faaliyette bulunulan dönem sonuçları dikkate alınacaktır.
Örnek: Mükellef (A) A.Ş. öteden beri faaliyetine devam eden bir şirkettir. Mükellef, vergi dairesi kayıtlarına göre 3 ayrı faaliyet kodunda faaliyette bulunmakta olup kodlara ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir.
Ana faaliyet kodu- 812101- Binaların genel temizliği (daire, apartman, büro, fabrika, kurum, mağaza vb. her türlü binanın genel temizliği dahil; pencere, baca, sanayi makinesi vb. uzmanlaşmış temizlik faaliyetleri hariç)
Faaliyet Kodu- 812903- Park ve caddelerin süpürülerek yıkanması, temizlenmesi faaliyetleri
Faaliyet Kodu- 412002- İkamet amaçlı binaların inşaatı (müstakil konutlar, birden çok ailenin oturduğu binalar, gökdelenler vb. inşaatı) (ahşap binaların inşaatı hariç) Mükellef, ana faaliyet kodu itibarıyla bu İç Genelgenin (1) numaralı bölümünde yer alan mücbir sebep kapsamında bulunmamaktadır.
Bununla birlikte mükellef ana faaliyet alanının ikamet amaçlı binaların inşaatı olduğunu ve ana faaliyet kodunun mücbir sebep kapsamında bulunan "412002" kodu olması gerektiğini iddia etmektedir. Sunulan Raporun tetkikinden mükellefin 2019 hesap döneminde elde ettiği hasılatın faaliyet kodları itibarıyla aşağıdaki gibi olduğu anlaşılmıştır.
812101 No.lu Kod Hasılatı 2019 Hesap Dönemi Hasılatı (TL):1.150.000 Hasılatın Yüzdesi (%):%36,60
812101 No.lu Kod Hasılatı 2019 Hesap Dönemi Hasılatı (TL):600.000 Hasılatın Yüzdesi (%): %19
412002 No.lu Kod Hasılatı 2019 Hesap Dönemi Hasılatı (TL):1.400.000 Hasılatın Yüzdesi (%):%44,40
Hasılat Toplamı 2019 Hesap Dönemi Hasılatı (TL):3.150.000 Hasılatın Yüzdesi (%):%100
Mükellefin 2019 hesap döneminde "412002" kodundan elde ettiği hasılatın tüm kodlardan elde ettiği hasılata oranının % 44,40 olduğu ve bu oranın oransal olarak en yüksek hasılatın elde edildiği kod olduğu dikkate alındığında, mükellefin ana faaliyet kodunun "412002" olarak değiştirilmesi ve mücbir sebep kapsamına alınması gerekmektedir.
5. Ana Faaliyet Kodu Değerlendirme Komisyonu
Ana faaliyet kodunun değiştirilmesine yönelik başvuruları ve mükellefin mücbir sebep kapsamında olup olmadığını değerlendirmek amacıyla vergi dairesi başkanlıklarına bağlı olarak görev yapacak "Ana Faaliyet Kodu Değerlendirme Komisyonu" kurulacaktır. Mükellefin ana faaliyet kodunun değiştirilmesi işlemleri, “Ana Faaliyet Kodu Değerlendirme Komisyonu” tarafından verilecek olumlu mütalaa ve vergi dairesi başkanının veya görevlendireceği grup müdürünün onayıyla gerçekleştirilecektir. Onay işleminden sonra, alınan karar bir üst yazı ekinde ilgili vergi dairesine gönderilecektir.
Faaliyet kodunun değiştirilmesine karar verilen mükelleflerin sicil kayıtlarındaki ana faaliyet kodu yeni duruma göre düzeltildikten sonra anılan mükelleflerin mücbir sebep kapsamına alınabilmesi için sistemde tanımlanan ekranlara bilgi girişi yapılacaktır. Komisyon, kendisine intikal ettirilen rapor ve ekinde yer alan bilgi, bulgu veya verilerden hareketle mükellefin fiilen iştigal ettiği ana faaliyet alanına ve dolayısıyla olması gereken ana faaliyet koduna ilişkin çalışmalarını başvurudan itibaren 15 gün içerisinde sonuçlandıracaktır.
II – 65 Yaş ve Üstü Olanlar ile Kronik Rahatsızlığı Olanlar (Sokağa Çıkma Yasağı Kapsamında Olanlar)
1. Kapsamda Olanlar
Tebliğin 5. maddesinde belirtilen mükelleflerin (sokağa çıkma yasağının başladığı) 22.03.2020 tarihi ila sokağa çıkma yasağının sona ereceği tarih (bu tarihler dahil) arasında mücbir sebep halinde oldukları kabul edilmiştir.
Mezkûr mücbir sebep hali ile ilgili iç genelgede açıklamalara aşağıda yer verilmiştir. İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında;
a) 65 yaş ve üstünde olması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren gelir vergisi mükellefleri (meslek mensuplarının kendi mükellefiyetleri dahil),
b) Kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren gelir vergisi mükellefleri (meslek mensuplarının kendi mükellefiyetleri dahil),
c) Gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV veya muhtasar gibi beyannameleri ve bildirimleri (a) veya (b) bendi kapsamında bulunan meslek mensuplarınca verilen mükellefler 22.03.2020 tarihi ila sokağa çıkma yasağının sona ereceği tarih (bu tarihler dahil) arasında mücbir sebep halinde olacaktır.
(c) bendi uyarınca mücbir sebep kapsamının tespitinde 24.03.2020 tarihi itibarıyla geçerli olan "Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi" uyarınca beyanname/bildirimlerin (a) veya (b) bendi kapsamındaki meslek mensuplarınca verilmesi şarttır. Mükelleflerin, 65 yaş ve üstü meslek mensubu ile 24.03.2020 tarihinden sonra imzalanan sözleşmelere istinaden mücbir sebep kapsamına alınması mümkün değildir.
Öte yandan bu tarihten önce 65 yaş ve üstü meslek mensubu ile yapılan sözleşmenin bu tarihten sonra sona ermesi veya iptal edilmesi halinde, söz konusu meslek mensubu tarafından artık verilemeyecek beyanname/bildirimler itibarıyla mükellefler mücbir sebep kapsamından çıkarılacaktır.
2. Başvurular
Öte yandan 65 yaş ve üstü olunması nedeniyle beyanname/bildirim verme ve ödeme sürelerinin uzatılması Gelir İdaresi Başkanlığı’nca re'sen gerçekleştirilecek olup bu kapsamdaki süre uzatımına ilişkin herhangi bir başvuru alınmayacaktır. Kronik rahatsızlık nedeniyle beyanname/bildirim verme ve ödeme sürelerinin uzatılması için bu rahatsızlığın sağlık kuruluşlarından alınacak muteber belgelerle ispat ve tevsik edilmesi şarttır.
Kronik rahatsızlığın bulunduğuna dair belgenin sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 30 gün içerisinde bağlı olunan vergi dairesine ibraz edilmesi şarttır. Söz konusu belgenin belirlenen süre içerisinde ibraz edilmemesi durumunda mükellefin mücbir sebep tanımlaması kaldırılacak ve mücbir sebep dönemine ilişkin tahakkuklar ve diğer kayıtlar düzeltilecektir. Bu kapsamdaki süre uzatımı işlemi, mükellefin kronik rahatsızlığı bulunduğuna dair beyanını içeren İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden vereceği başvurusuna istinaden yapılacaktır.
3. Mücbir Sebep Kapsamında Beyan ve Bildirimlerin Sürelerinin Uzatılması
22.03.2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyanname/bildirimlerin verilme süreleri ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin son günü, sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 15. günün sonuna kadar uzatılmıştır. Sokağa çıkma yasağının bittiği tarihte beyanname/bildirim verme süresinin son gününe 15 günden fazla süre kalması halinde, beyanname/bildirim verme ile ödeme süresi olarak kanuni süreler dikkate alınacaktır. Öte yandan tebliğde beyanname ve bildirimlerle ilgili özel bir belirleme yapılmadığından mücbir sebep dönemine ait tüm vergi beyanname ve bildirimleri bu kapsamda değerlendirilecektir.
III - Mücbir Sebep Hallerinin Her İkisinin De Kapsamına Giren Mükelleflerin Durumu
Mükelleflerin gerek tebliğin 3. Maddesi gerekse tebliğin 5. Maddesi uyarınca mücbir sebep halinde bulunması durumunda, mükellef her iki bölüm kapsamındaki mücbir sebep hükümlerinden de faydalanacaktır. Bu kapsamda 2020/Mart (Ocak-Şubat-Mart dönemi da+ hil), 2020/Nisan ve 2020/Mayıs dönemine ait olan ve tebliğin 4. Maddesinde sayılan vergisel ödevler (KDV ve Muhtasar beyanları ile Ba-Bs Formları) mezkûr maddede anlatıldığı sürelerde yerine getirilecektir.
Ayrıca tebliğin 4. Maddesindeki mücbir sebep dönemlerine ait olmakla birlikte bu maddede sayılmayan beyanname ve bildirimler ile 22.03.2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken 2020/Şubat dönemine ait beyanname ve bildirimlerin tamamı sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 15. günün sonuna kadar verilecek, tahakkuk eden vergiler de aynı sürede ödenecektir. Öte yandan sokağa çıkma yasağının bittiği tarihte beyanname/bildirim verme süresinin son gününe 15 günden fazla süre kalması halinde, beyanname/bildirim verme ile ödeme süresi olarak kanuni süreler dikkate alınacaktır.
Örnek: Mükellef (A) Ltd. Şti.'nin, kurumlar vergisi, geçici vergi, muhtasar ve KDV mükellefiyeti bulunmaktadır. Mükellef, geçici süreliğine faaliyetine ara verilen işyeri nedeniyle tebliğin 3. maddesindeki beyanname ve bildirimleri kronik rahatsızlığı nedeniyle sokağa çıkma yasağı bulunan meslek mensubu tarafından verildiği için tebliğin 5. maddesindeki mücbir sebep hali kapsamındadır. İlan edilen sokağa çıkma yasağı 04.06.2020 tarihinde sona ermiştir. Buna göre mükellefin beyanname/bildirim verme ve ödeme tarihleri aşağıdaki gibi olacaktır.Mükellefin 2020/Mart, 2020/Nisan ve 2020/Mayıs dönemine ait olan ve tebliğin 4. Maddesinde sayılan vergisel ödevleri mezkûr maddede yer verilen sürelerde yerine getirilecektir.
Bu kapsamda örneğin 26.06.2020 tarihine kadar verilmesi gereken 2020/Mayıs dönemine ait KDV ve muhtasar beyannameleri 27.07.2020 Pazartesi günü sonuna kadar verilecek, bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergiler ise 28.12.2020 Pazartesi günü sonuna kadar ödenecektir.
Öte yandan mükellefin 2020/Şubat dönemine ait, muhtasar beyanname, KDV beyannamesi, Form Ba-Bs bildirimi, 2019 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesi ile 2020 yılı I. geçici vergi dönemine ait geçici vergi beyannamesi 19.06.2020 Cuma (sokağa çıkma yasağı örnekte 04.06.2020 günü kalktığı için, 15 gün sonrası 19.06.2020 olmaktadır) günü sonuna kadar verilecek, bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergiler de aynı sürede ödenecektir.
IV - Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde Sigorta Primlerinin Bildirilmesi
Sosyal güvenlik mevzuatı gereğince sigortalıların mücbir sebep dönemine ilişkin prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi (MPHB) ile bildirilmesinin zorunlu olması durumunda mücbir sebep, bu beyannamelerin vergi kesintilerine ilişkin kısmının beyan ve ödeme sürelerinin ertelenmesi için geçerli olacaktır. Diğer bir ifadeyle MPHB’de sadece sigorta primlerine ilişkin bildirim yapılacaktır.
03.04.2020 tarih ve 2020/111 sayılı sirkülerimizde, SGK tarafından yapılan sigorta primlerinin ödenmesinin ertelenmesine dair düzenleme hakkında bilgi vermiştik. Söz konusu sirkülerimizde de belirtildiği üzere, mücbir sebep kapsamındaki işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılara dair sigorta primlerinin ödenme süreleri ertelenmiş olsa da, bu primlerin bildirimlerine dair herhangi bir süre uzatımı yapılmamıştır.
06.04.2020 tarih ve 2020/112 sayılı sirkülerimizde bilgi verildiği üzere, MPHB uygulamasına, daha önce uygulamaya başlanmış olan pilot iller haricinde (Amasya, Bartın, Bursa, Çankırı, Eskişehir, Kırşehir, Konya) Türkiye genelinde geçiş tarihi 1 Temmuz 2020 tarihine ertelenmiş olup; pilot iller dışındaki diğer illerde Temmuz ayına ait olup Ağustos ayı içinde verilmesi gereken Muhtasar Beyanname ile Aylık Prim ve Hizmet Belgesi birleştirilmiş şekilde MPHB şeklinde verilecektir.
Buna göre, pilot illerde bulunan işverenler MPHB ile sadece 4/a kapsamında çalıştırılan sigortalılara dair sigorta primlerini bildireceklerdir. Pilot iller dışında ise muhtasar beyanname ile aylık prim ve hizmet belgesinin ayrı ayrı verilmesine devam edilecektir.
Saygılarımızla,
EK: Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 03.04.2020 tarihli ve 2020/3 Seri No.lu Uygulama İç Genelgesi
(*) Sirkülerlerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tereddüt edilen hususlarda kesin işlem tesis etmeden önce konusunda uzman bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiyemiz olup; sadece sirkülerlerimizdeki açıklamalar dayanak gösterilerek yapılacak işlemler sonucunda doğacak zararlardan müşavirliğimiz sorumlu olmayacaktır.
(**) Sirkülerlerimiz hakkında görüş, eleştiri ve sorularınız için aşağıda bilgileri yer alan uzmanlarımıza yazabilirsiniz.
