''7226 Sayılı Torba Kanun İle Yapılan Bazı Düzenlemeler''
TBMM’de kabul edilen 7226 Sayılı Kanun ile mevzuatta yapılan düzenlemelerden bazılarına aşağıda yer verilmektedir.
1. Yabancı Para Cinsinden Kurulan Emeklilik
Yatırım Fonlarından Elde Edilen İrat Tutarının Tespitinde Kur Farkı Kanunun 4. Maddesi ile GVK’da menkul sermaye iradının tarif edildiği 75. Maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Yabancı para cinsinden yapılan katkı payı ödemelerinin yatırıldığı yabancı para cinsinden kurulan emeklilik yatırım fonlarından elde edilen irat tutarının tespitinde kur farkı dikkate alınmaz.”
Kanunun 18. Maddesi ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nun 5. Maddesinde yapılan düzenleme ile Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunmayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 28. maddesi kapsamındaki kişiler tarafından yabancı para cinsinden katkı payı ödenebileceğine dair düzenleme yapılmıştır.
GVK’nun 75. Maddesinin ikinci fıkrasını 16 numaralı bendinde sayılan Bireysel Emeklilik Sisteminden ayrılma karşılığı elde edilen ödemelerin içerdiği irat tutarları menkul sermaye iradı olarak kabul edilmektedir.
Yukarıda yer verilen düzenlemelere göre, yabancı para cinsinden kurulan emeklilik yatırım fonlarına yabancı para cinsinden katkı payı ödeyen kişilerin, GVK’nun 75/16 kapsamında menkul sermaye iradı elde etmeleri halinde, elde edilen irat tutarının tespitinde kur farkı dikkate alınmayacaktır.
Yukarıdaki düzenlemeler 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
2. Bireysel Emeklilik Sisteminde Yabancı Para Cinsinden Katkı Payı Ödemelerinde Devlet Katkısı
Kanunun 19. Maddesi ile 4632 sayılı Kanunun “Devlet katkısı” başlıklı Ek-1. Maddesinde yapılan düzenlemeye göre, hali hazırda %25 olarak uygulanan Devlet katkısı oranını, yabancı para cinsinden yapılan katkı payı ödemeleri için %10’a kadar indirme hususunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.
Yukarıdaki düzenlemeler 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
3. Esnaf Ahilik Sandığı Düzenlemesi Ertelenmiştir
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun “Esnaf Ahilik Sandığı” başlıklı Ek-6. Maddesinde düzenlenen ve yürürlüğe girişi daha önce iki defa ertelenen “Esnaf Ahilik Sandığı” düzenlemesinin yürürlüğü bir kez daha ertelenmiştir.
Kanunun 17. Maddesinde yer alan düzenleme ile Esnaf Ahilik Sandığına dair 4447 sayılı Kanunun Ek-6. Maddesi ile 5510 sayılı Kanunda yer alan hükümler 01.01.2021 tarihine kadar uygulanmayacaktır. Bu düzenleme, 31.12.2019 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
4. 2016, 2017, 2018 Ve 2019 Yıllarında Uygulanmış Olan Asgari Ücret Desteğine 2020 Yılında Da Devam Edilecektir
Kanunun 29. Maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 80. madde ile 2020 yılında uygulanacak asgari ücret desteğine dair düzenlemeler yapılmıştır. 2020 yılı öncesi tescil edilen işyerleri için prime esas günlük kazancı 128 TL, toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 256 TL ve Linyit ve Taşkömürü çıkarılan işyerleri için 341 TL ve altında olan sigortalıların, 2020 yılında tescil edilen işyerleri için ise uzun vadeli sigorta kollarına tabi tüm sigortalıların çalışma gün sayısının, günlük 2,50 TL ile çarpılması sonucu bulunacak tutar kadar asgari ücret desteği sağlanacaktır. Destekten yararlanılacak ayda/dönemde, 2019 yılı Ocak ila Kasım ayları/döneminde aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile 4/a kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması halinde bu destek uygulanmayacaktır.
2020 yılında asgari ücret desteği yılın tamamında uygulanacaktır. Uygulanın usul ve esasları Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Türkiye İş Kurumunun görüşleri alınmak suretiyle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenecektir. Bu düzenleme, 01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
5. Koronavirüs (Covid-19) Kaynaklı Zorlayıcı Sebep Gerekçesiyle Yapılan Kısa Çalışma Başvuruları Bilindiği üzere işçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için;
• İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması,
• İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle adına işsizlik sigortası primi ödenmiş olması,
• İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması, gerekmektedir (Koronavirüs nedeniyle yapılacak kısa çalışma ödeneği başvurularına dair İŞKUR tarafından yayınlanan duyurular kapsamında detaylı açıklamalarımıza 23.03.2020 tarih ve 2020/91 sayılı sirkülerimizde yer vermiştik). Kanunun 41. Maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 23. Maddeye göre, 30.06.2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvurularında yukarıda yer verilen 120 gün süresi 60 gün, 600 gün süresi ise 450 gün olarak uygulanacaktır. Bu koşulu taşımayanlar, kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam edecektir. Bu madde kapsamında kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunda, işverenin iş akdini haklı nedenle derhal fesih hakkını düzenleyen 25. maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler (ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri) hariç olmak kaydıyla, işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekecektir. Bu madde kapsamında yapılacak başvurular, başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılacaktır. Bu madde kapsamında yapılan başvuru tarihini 31.12.2020 tarihine kadar uzatmaya ve yukarıda yer verilen günleri (60 gün - 450 gün) farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır.
Bu düzenleme, 29.02.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 6. Telafi Çalışması Yaptırılabilecek Süre Dört Aya Çıkarılmıştır 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Telafi çalışması” başlıklı maddesinde yer alan nedenlerle işyerinde çalışılmayan süreler için iki ay içinde işverenin işçiye telafi çalışması yaptırabilmesi mümkündür. Kanunun 43. Maddesinde yer alan düzenleme ile telafi çalışması yaptırılmasına dair karar alınacak ve uygulanacak süre 2 aydan 4 aya çıkarılmıştır.
Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Kanunun 64. Maddesi aşağıdaki gibidir:
“Telafi çalışması Madde 64
- Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren iki ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz. Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz.Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.”
7. Konaklama Vergisinin Yürürlük Tarihi Ertelenmiştir
7194 sayılı Kanun ile 6802 sayılı Kanunda düzenlenen “Konaklama vergisi”nin yürürlük tarihi 01.04.2020 olarak ve 31.12.2020 tarihine kadar vergi oranı %1 olarak belirlenmişti. Kanunun 51. Maddesinde yer alan düzenleme ile Konaklama Vergisinin yürürlük tarihi 01.01.2021’e ertelenmiştir. Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
8. Koronavirüs Salgınının Turizm Sektörüne Olumsuz Etkilerinin Azaltılmasına Yönelik Alınacak Tedbirler Çerçevesinde Ertelenen Ödemeler
Kanunun 42. Maddesi ile 4706 sayılı Kanuna eklenen Geçici 25. Maddeye göre, kanunları uyarınca ilgili bakanlıklar tarafından üzerinde turizm tesisleri yapılmak üzere adlarına kamu arazisi tahsis edilen, Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli yatırımcılar ve işletmecilerden, irtifak hakkı tesis edilip edilmediğine veya kullanma izni verilip verilmediğine bakılmaksızın 01.04.2020 – 30.06.2020 tarihi arasındaki dönemde tahsil edilmesi gereken kira, kesin izin, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izni, yararlanma, ilave yararlanma bedelleri ve hasılat payları ile Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli turizm tesislerinin yatırımcıları ve işletmecilerinden bu faaliyetleri dolayısıyla Hazine taşınmazlarını izinsiz kullanımlarından dolayı aynı dönemde tahsil edilmesi gereken ecrimisillerin ödeme süreleri, başvuru şartı aranmaksızın altı ay ertelenmiştir. Bu alacaklar ertelenen süre sonuna kadar herhangi bir zam veya faiz uygulanmadan tahsil edilecektir. Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
9. 1 Mart – 30 Haziran Arasında İşyeri Kira Ödemelerine Dair Düzenleme
Kanunun Geçici 2. Maddesinde yer alan düzenlemeye göre, 01.03.2020 tarihinden 30.06.2020 tarihine kadar işleyecek işyeri kira bedelinin ödenememesi, kira sözleşmesinin feshi ve tahliye sebebi oluşturmayacaktır. Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
10. Yargı Alanındaki Hak Kayıplarının Önlenmesi Amacıyla İşlemesi Durdurulan Süreler
Kanunun Geçici 1. Maddesinde yapılan düzenleme ile korona virüsün Türkiye'de görülmesi sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre, dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zaman aşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dahil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler, İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13.03.2020 tarihinden 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmuştur.
İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler, nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22.03.2020 tarihinden itibaren 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmuştur. Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlayacaktır.
Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine 15 gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere 15 gün uzamış sayılacaktır. Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilecek ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilecektir. Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
11. Kredi Ödemesini Aksatan Kişilerin TBB Risk Merkezi Kayıtlarının Finansal Kuruluşlarca Dikkate Alınmaması
Kanunun 48. Maddesi ile 5834 sayılı Karşılıksız Çek ve Protestolu Senetler ile Kredi ve Kredi Kartları Borçlarına İlişkin Kayıtların Dikkate Alınmaması Hakkında Kanuna eklenen Geçici 2. Maddeye göre, anapara ve/veya taksit ödeme tarihi 24.03.2020’den önce olup da kullandığı nakdi ve gayrinakdi kredilerinin anapara, faiz ve/veya ferilerine ilişkin ödemelerini aksatan gerçek ve tüzel kişilerin, söz konusu borçlarının ödenmesi geciken kısmının 31.12.2020’ye kadar tamamının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, bu kişilerin 5411 sayılı Kanunun “Risk Merkezi” başlıklı Ek-1. Maddesine göre Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nezdinde tutulan kayıtları, bu kişilerle yapılan finansal işlemlerde, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar tarafından dikkate alınmayacaktır. Kredi kuruluşları ve finansal kuruluşların mevcut kredileri yeniden yapılandırması veya yeni kredi kullandırması, bu kuruluşlara hukuki ve cezai sorumluluk doğurmayacaktır. Bu düzenleme 26.03.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
12. Ay İçinde 30 Günden Az Çalışanlarda Genel Sağlık Sigortası Primlerini 30 Güne Tamamlama Zorunluluğuna Dair Yapılan Değişiklikler
Kanunun 45. Maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 88. maddesinin dördüncü fıkrasında aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır.
Değişiklik öncesi madde metni: 3 üncü maddenin üçüncü fıkrası kapsamına girenler hariç olmak üzere; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olmakla birlikte, 4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar ile bu Kanunun ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına tabi olanlardan ay içerisinde yirmi gün ve daha az çalışanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin otuz güne tamamlanması zorunludur.
Değişiklik sonrası madde metni: 3 üncü maddenin üçüncü fıkrası kapsamına girenler hariç olmak üzere; 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olmakla birlikte, 4857 sayılı Kanunun 13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar ile ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlardan ay içerisinde sekiz gün ve daha az çalışanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin otuz güne tamamlanması zorunludur.
Yukarıdaki madde metninden çıkarılan 5510 sayılı Kanunun Ek-9. Maddesi “Ev hizmetlerinde çalışanların sigortalılığı ve konut kapıcılığı” başlığını taşımaktadır. Buna göre, “ev hizmetlerinde çalışanlar"ın eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini tamamlama zorunluluğu kaldırılmış olmaktadır.
Ayrıca, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası (GSS) primleri kendilerince ödenen kısmi süreli çalışan sayısını azaltmak ve kısmi süreli çalışmayı teşvik ederek bu kapsamda istihdam edilen kişi sayısının artırılması amacıyla, genel sağlık sigortasından yararlanabilmek adına eksik sürelerini 30 güne tamamlamak zorunluluğunda ay içerisinde 20 gün ve daha az çalışma kuralı 8 gün ve daha az çalışmak olarak değiştirilmiştir.
Buna göre örneğin, kısmi istihdam sözleşmesi ile veya çağrı üzerine çalışan kişiler ay içinde 20 gün ve daha az çalışıyorlarsa GSS primlerini 30 güne tamamlamak zorundaydılar. Yeni düzenlemeye göre bu kişilerin çalıştıkları zamanların toplamı 9 gün ve daha fazla olursa bu kişiler GSS primlerini 30 güne tamamlamak zorunda kalmayacaktır. Bu düzenleme 01.04.2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Saygılarımızla,
EK: 7226 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
(*) Sirkülerlerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tereddüt edilen hususlarda kesin işlem tesis etmeden önce konusunda uzman bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiyemiz olup; sadece sirkülerlerimizdeki açıklamalar dayanak gösterilerek yapılacak işlemler sonucunda doğacak zararlardan müşavirliğimiz sorumlu olmayacaktır.
(**) Sirkülerlerimiz hakkında görüş, eleştiri ve sorularınız için aşağıda bilgileri yer alan uzmanlarımıza yazabilirsiniz.
