Girişimciler ve Girişimcilik Ekosistemi İçin Covid-19 Riskleri, Fırsatları ve Önerileri

1. Kendini Tanı ve Değerlendir

Pandemi sebebiyle çoğumuzun evlere kapandığı bu dönemde vakit ayıramadığımız bir çok konu hakkında düşünme fırsatımız oldu. Bu durumda girişimcilerin yapabileceği en iyi şey kendilerini iyi tanımaları. Kendilerini tanımak için kendilerine doğru soruları sormaları; Bir şirket olarak en güçlü ve zayıf yönleri neler? Covid-19 sonrası için konuşulan “yeni normal” kavramına hazırlar mı? Ya da hazır olmak için ne yapıyorlar? Ürünlerini / hizmetlerini yeni normale adapte etmek için ne yapmalılar?

Bu soruların sayısını artırabiliriz. Sonuç olarak, özellikle girişimcilerin bu soruların net cevaplarını bulmaları uzun vadede ayakta kalabilmeleri için önem arz ediyor.

2. Yatırımcı Davranışı Anla

Covid-19 sürecinde ve sonrasında yatırım kararları daha yavaş alınacak, özellikle girişim şirketleri ve girişimcilerin bu zor zamanlarda yatırımcıları ikna edebilmeleri için daha fazla çaba göstermeleri gerekecek. Sonuç olarak yatırımcının pandemi döneminde yatırım kararı verebilmesi için en önemli belirleyeci ekipler olacak.

Yatırımcının karar vermesinde en çok dikkat edeceği özellikler nelerdir?

• Ekibin özellikleri ve yetenekleri (stratejik, teknolojik, finansal)
• Faaliyette olduğunuz sektörün büyüme potansiyeli
• Rakiplerinizden farklı olarak ortaya koyacağınız satış önerileri
• Pazar stratejiniz (ürününüz, fiyatlamanız, dağıtım kanallarınız vb)
• Gelir modeliniz (devamlı bir gelir, teknolojiye duyarlılık, ilgili sertifika ve lisansların durumu)

3. Acil Eylem Planına Geç

Hepimizin bildiği üzere girişim şirketleri kısıtlı kaynak ve imkanlar ile kurulan ve finansal anlamda ayakta kalmaya çalışırken bir yandan da içinde bulundukları sektörlerde fark yaratma noktasında başı çeken şirketlerdir. Bu süreçte ve sonrasında ayakta kalabilmeleri için özellikle girişim şirketleri maliyetlerini ve giderlerini gözden geçirmesi ve gerekirse bir takım maliyet ve giderlerde kesintiye gitmesi gerekmektedir. Özellikle sabit maliyet ve giderler noktasında günümüz teknolojilerini değerlendirerek alternatif çözümler üretmeleri faydalı olacaktır.

4. Mevcut Yükümlülüklerini ve Gelecek Planlarını Gözden Geçir

Girişim şirketleri kuruluşlarından itibaren yatırımlar alırlar. Bu yatırımlar girişim şirketlerine bir takım finansal yükümlülükler ve sözleşme yükümlülükleri getirmektedir. İçinde bulunduğumuz bu durum bu yükümlülükleri karşılama noktasında girişim şirketlerini zor durumda bırakabilir. Bu sebeple özellikle sürecin finansal tablolara, bütçelere ve gelecek tahminlerine etkisini değerlendirmeli gerekli durumda revizeler yapılmalıdır. Her şeyden önemlisi tüm bu süreci yönetirken yatırımcılara karşı şeffaf olunması ve mevcut durumun yatırımcı ve hissedarlar ile birlikte değerlendirilmesi önem arz etmektedir.

5. Esnek ve Çevik Ol

Yeni nesil şirketlerin en güçlü yanlarını iş yapış şekillerindeki esneklik ve çeviklik olarak ifade edebiliriz. Belirsizliğin ve bilinmezliğin yoğun olduğu bu süreçte geleneksel işletmelere kıyasla oldukça güçlü olan bu özelliklerini kullanmaları gerekmektedir. Süreç sonrasında ürünlerini ve hizmetleri yeniden tasarlamaları ve yeni normale adapte etmeleri gerekmektedir.

6. Zorlu Süreçlere Hazırlıklı Ol

Covid-19 sebebiyle bir çok yatırım süreci durdu veya ileri bir tarihe ötelendi. Mergermarket’in Mart 2020 bültenine göre 2011 yılından beri en düşük alım/satım işleminin gerçekleştiği dönemi yaşamaktayız. Covid-19 sonrasında yatırım süreçleri ve yatırım almanın normalden daha zor hale geleceği aşikar. Bunun temelde bir kaç sebebi var:

• Yatırım süreci esnasında yapılması gereken saha ziyaretlerinin gerçekleştirilememesi
• Due diligence çalışmalarını uzaktan gerçekleştirmenin zorluğu ve due diligence süreçlerinin uzaması
• Yatırımcıların mevcut yatırımlarına daha fazla zaman ve kaynak ayırmak istemeleri
• Süreç sonrasında oluşabilecek likidite problemlerine karşı yatırım yapmak konusunda daha temkinli olmaları
• Yatırım yaparken değerleme yöntemlerine Covid-19’un etkisini yansıtmaya çalışmaları

Girişim şirketleri Covid-19 sonrası yatırım süreçlerine ilişkin çalışmalara başlarken sayılan maddeleri göz önünde bulundurarak yatırım almanın beklenen / istenen süreden daha uzun süreceğinin farkında olmalı ve zorlu sürece hazırlıklı olmalıdır.

7. İhtiyacı Anla ve Doğru Tespit Et

Çoğu şirket bu süreçte müşterilerine yeni satışlar yapabilmenin ve satış gelirlerini artırmanın peşinde. Ancak bu süreçte yapılması gereken içinde bulunulan sektörü ve sektörün müşterilerini iyi tanıyıp mevcut ve potansiyel ihtiyaçları doğru tespit etmektir. Gerçek katma değer ancak bu şekilde yaratılabilir.

8. Paydaşlarını, Tedarikçilerini ve İş Ortaklarını Destekle

İçinde bulunduğumuz süreç belki bizleri fiziksel olarak uzaklaştırdı ama aynı sorunla başa çıkmaya çalışmak birbirimizi daha iyi anlamamıza sebep oldu. Bu süreçte şirketler tedarikçilerini, paydaşlarını, iş ortaklarını ne kadar çok desteklerse, süreç bitince bir o kadar kazanacaklardır.

9. Sürdürülebilirlik Kavramını Araştır

Covid-19’a kadar sadece dilimizde olan sürdürülebilirlik kavramını artık tüm dünya daha çok anlamaya çalışıyor. Girişimler için bu bir fırsat. Çünkü girişimler henüz iş dünyasında yapılanmaya ve yer edinmeye çalışırken mevcut amaçlarını, misyonlarını ve vizyonlarını Birleşmiş Milletler Sürdürülebiilir Kalkınma Hedefleri ile uyumlu hale getirirlerse uzun vadede hem kendileri kazanırlar hem de sektörleri açısından değerli hale gelirler.

10. Kazan

Her iş fikrinin kendi gerçekleri ve gereklilikleri olsa da kazanmak isteyenlerin kılavuz alabilecekleri özellikleri listeledik:

• İş yapış şekillerinde çevik ve esnek olan
• A, B, C planları olan
• Ürün ve hizmetlerini yeni normale göre dönüştürebilen
• Sektörün ve müşterinin ihtiyaçlarını doğru anlayan
• Finansal tablolarını olası risklere hazırlıklı hale getiren
• Eko-sistem içerisindeki oyuncuları destekleyen
• Sürdürülebilirlik konusunu anlamaya çalışıp, sürdürülebilir kalkınma hedefleri ile uyumlu hale gelmeye çalışan

Bu özellikleri taşıyan girişimler hedeflerine daha hızlı ve sağlam adımlarla ulaşacak ve Covid-19 salgını nedeniyle oluşan zorlukları daha iyi atlatacaklardır.

Gökçen Müftüoğlu Çapa

Finansal Özel İnceleme Hizmetleri Lideri

Kaynaklar:

1. https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/sustainable-development-goals.html
2. https://www.mazars.com/Home/News-and-Insights
3. https://events.mergermarket.com/private-equity-seeks-solutions-to-uncertainty-as-coronavirus-derails-buyouts?utm_campaign=11436546_March%20Newsletter%20-%20SA&utm_medium=email&utm_source=main%20article%20button&dm_i=1D5J,6T4HU,V53LOO,R9D34,1