Ingehouden belasting: wat is de oorzaak van de afwijkingen in basistarief en toptarief?

In Nederland kennen we twee belastingtarieven waarmee het inkomen wordt belast.  

• Een basistarief van 36,97% bij een jaarinkomen tot € 75.519  
• Een toptarief van 49,5% over het inkomen boven € 75.519 

Deze tarieven zijn echter niet de enige factor die bepaalt hoeveel belasting iemand uiteindelijk betaalt. Pakken we een willekeurige salarisberekening erbij dan is de conclusie dat je nooit uitkomt op exact 36,97% of 49,5%. Het verschil wordt veroorzaakt door het recht op kortingen op de af te dragen belasting. Voor de meeste werknemers zijn dit de algemene heffingskorting en de arbeidskorting. De werkgever houdt bij het berekenen van de af te dragen belasting rekening met deze kortingen.   

Voor 2024 bedraagt de maximale algemene heffingskorting € 3.362 bij een inkomen van € 24.812 per jaar. Is het inkomen hoger dan € 75.518 dan is er geen recht op algemene heffingskorting. 

De arbeidskorting bedraagt maximaal € 5.532 per jaar bij een inkomen van € 39.957. Is het inkomen hoger dan € 124.935 dan is er geen recht op arbeidskorting. 

Zowel de algemene heffingskorting als de arbeidskorting wordt afgebouwd naarmate het inkomen stijgt, wat betekent dat werknemers met hogere inkomens minder, of zelfs helemaal niet profiteren van deze kortingen.  

In de praktijk 

Bruto € 3.330 per maand 

Bij een bruto maandinkomen van € 3.330,- is een werknemer  € 573,- belasting verschuldigd. Effectief betekent dit een inhouding op het loon van 17%. Dit is een stuk lager dan het basistarief van 36,97%. Het verschil wordt veroorzaakt doordat direct een korting wordt toegepast in verband met de algemene heffingskorting van € 197,- en arbeidskorting ter hoogte van € 461,-. Totaal dus een korting van € 658 per maand. 

Bruto € 6.800 per maand 

Bij een bruto maandinkomen van € 6.800, - is een werknemer € 2.342, - belasting verschuldigd. Effectief betekent dit een inhouding op het loon van 34%. Dit is een stuk lager dan het basistarief van 36,97% en een deel toptarief van 49,5%. Het verschil wordt veroorzaakt doordat direct een korting wordt toegepast in verband met de algemene heffingskorting van € 0,- (nihil) en de arbeidskorting ter hoogte van € 235,-. 

Conclusie 

De effectieve belastingdruk in Nederland wordt door de algemene heffingskorting en de arbeidskorting aanzienlijk verlaagd, vooral voor lage en middeninkomens. Hierdoor is het belastingstelsel progressiever, wat betekent dat de belastingdruk relatief zwaarder drukt op hogere inkomens dan op lagere inkomens. Dit bevordert zowel de koopkracht van lagere inkomens als de arbeidsparticipatie.