Avgust 2024

Ministarstvo finansija je donelo Pravilnik o izmenama i dopunama Pravilnika o PDV-u (koji će se primenjivati od 01. septembra 2024. godine, osim odredaba koje se odnose na iskazivanje podataka u obrascu POPDV, koje će se primenjivati počev od podnošenja poreskih prijava za poreske periode koji počinju posle 31.avgusta 2024. godine).

Ministarstvo finansija je takođe donelo Pravilnik o izmenama i dopunama Pravilnika o elektronskom fakturisanju koji će biti u primeni od 1. septembra 2024.godine, osim odredaba koje se odnose na elektronsko evidentiranje prethodnog poreza koje će se primenjivati za poreske periode određene ZPDV koji počinju posle 31. avgusta 2024. godine.

Pravilnici su objavljeni u Službenom glasniku RS broj 65/24, od 2. avgusta 2024. godine.

Najvažnije izmene i dopune Pravilnika o PDV-u odnose se na:

• Smanjenje obračunatog PDV-a zbog naknadnog smanjenja osnovice, u pogledu uslova;
• Uslove za ostvarivanje poreskog oslobođenja sa pravom na odbitak koji se odnose na izdavanje računa i overu od strane carinskog organa;
• dokument o izmeni osnovice;
• pravila izdavanja računa;
• račun, odnosno elektronsku fakturu za više pojedinačnih isporuka dobara/usluga;
• interni račun koji sačinjava primalac dobara/usluga kao poreski dužnik (rok za sačinjavanje);
• opštu i posebnu evidenciju PDV-a koju je obveznik dužan da vodi;
• Obrazac POPDV – nova pravila.

U skladu sa izmenama i dopunama Pravilnika o PDV-u, u nastavku su detaljnije objašnjene prethodno navedene stavke:

1. Član 54. Pravilnika o PDV-u se odnosi na način izmene poreske osnovice, tj. naknadno smanjenje poreske osnovice oporezivog prometa dobara ili usluga koje je izvršio obveznik PDV, odnosno strano lice koje nije obveznik PDV u Republici Srbiji. Naime, u navedenom slučaju, primalac dobara ili usluga koji je poreski dužnik za navedeni promet, ima pravo da smanji iznos obračunatog PDV-a ukoliko je sačinio interni račun i ispravio odbitak prethodnog poreza u skladu sa Pravilnikom. Konkretno, izmena se odnosi na izuzimanje obaveze pribavljanja dokumenta o smanjenju osnovice koje je dostavio obveznik PDV-a/strano lice koji je izvršio navedeni promet kao relevantnog dokumenta za umanjenje iznosa obračunatog PDV-a.
   
   Takođe, dodatno je uveden član 54a koji reguliše odredbe člana 53 i 54 Pravilnika u smislu da se iste primenjuju i u slučaju kada naplaćeni odnosno plaćeni avans prestane da se smatra avansom za promet dobara, odnosno usluga, u potpunosti ili delimično.
2. Dodat je član 101a koji generalno reguliše uslove za ostvarivanje poreskog oslobođenja u dva slučaja. Prvo, uslov za poresko oslobođenje koji se odnosi na izdavanje računa u skladu sa Pravilnikom smatra se ispunjenim za poreski period u kojem je promet izvršen ako je račun izdat zaključno sa 10. danom kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu u kojem je promet izvršen. Drugo, uslov za ostvarivanje poreskog oslobođenja, koji se odnosi na račun overen od strane nadležnog carinskog organa, u skladu sa Pravilnikom, smatra se ispunjenim za poreski period u kojem je promet izvršen ako je račun overen zaključno sa 10. danom kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu u kojem je promet izvršen.
   
   S tim u vidu, član 95b, koji reguliše uslove za ostvarivanje poreskog oslobođenja (primarno se odnosi na unos u slobodnu carinsku zonu), odnosno uslov koji se tiče perioda overe fakture od strane nadležnog carinskog organa je obrisan.
3. Član 165 koji se odnosi na situaciju kada obveznik PDV u istom poreskom periodu primi avansnu uplatu i izvrši promet dobara i usluga za koji je primio avansnu uplatu, te u tom slučaju nema obavezu izdavanja računa po osnovu primljene avansne uplate, već samo računa za izvršeni promet dobara i usluga je obrisan. Dakle, izuzimanje navedenog pravila predstavlja usaglašavanje sa pravilima o elektronskom fakturisanju pri čemu je namera zakonodavca da nametne obavezu izdavanja računa i u slučajevima kada se avans i promet dobara i/ili usluga izvrše u istom poreskom periodu.
4. Član 182 koji bliže određuje dokument o smanjenju ili povećanju osnovice kao i njegov sadržaj, dobija još jedan obavezan podatak i to podatak o datumu povećanja naknade, odnosno osnovice ako do povećanja nije došlo na dan izdavanja dokumenta o povećanju (knjižno zaduženje). Navedeno se primenjuje i u slučaju smanjenja avansa, pri čemu u tom slučaju dokument o smanjenju sadrži podatak o broju i datumu izdavanja avansnog računa (knjižno odobrenje).
5. Dodat je član 191a koji reguliše pitanje izdavanja jednog računa za sukcesivni promet dobara i usluga odnosno obveznik PDV može da izda jedan račun za više prometa dobara i usluga izvršenih jednom licu istog dana, odnosno ako je istog dana za sve promete nastala poreska obaveza u skladu sa Zakonom.
   
   Takođe, dodat je član 191b koji se odnosi na promet objekata, ekonomski deljivih celina u okviru objekata i vlasničkih udela na tim dobrima pri čemu se za navedeno izdaje poseban račun. Preciznije, navodi se da na takvom računu mogu biti iskazani podaci o prometu jednog ili više dobara, nezavisno od toga da li postoji obaveza obračunavanja PDV, stope PDV po kojoj se obračunava PDV i da li je poreski dužnik isporučilac ili primalac dobara u skladu sa Zakonom.
6. Član 192 koji reguliše pravila izdavanja jednog računa, uključujući i elektronsku fakturu, za više pojedinačnih isporuka dobara ili usluga izvršenih jednom licu u poreskom periodu sadrži veći broj izmena. Jedna od izmena je preciziranje da se navedeno izdavanje jednog računa jednom licu za više pojediničnih isporuka dobara ili usluga odnosi na konkretan poreski period.
   
   Još jedna od bitnih izmena se odnosi na vremenski period kada račun u konkretnim slučajevima treba da bude izdat, odnosno da se račun, sa izuzetkom elektronske fakture izdaje počev od dana kada je izvršen poslednji promet dobara ili usluga u poreskom periodu zaključno sa poslednjim danom tog poreskog perioda.
   
   Ukoliko se takav račun izdaje za vremenski period kraći od poreskog perioda u kojem je promet izvršen, taj račun izdaje se počev od dana kada je izvršen poslednji promet dobara ili usluga u tom vremenskom periodu zaključno sa poslednjim danom tog poreskog perioda.
   
   Takođe, navodi se da elektronska faktura može biti izdata u roku od 8 dana od dana isteka poreskog perioda kao i da je datum prometa koji se navodi na njoj ustvari dan kada je izvršen poslednji promet dobara ili usluga u poreskom periodu, odnosno poslednji dan tog poreskog perioda. Ukoliko se elektronska faktura izdaje za vremenski period kraći od poreskog perioda, kao podatak o datumu prometa navodi se dan kada je izvršen poslednji promet dobara ili usluga u tom vremenskom periodu, odnosno poslednji dan tog vremenskog perioda.
7. Član 196 koji se odnosi na sačinjavanje internog računa po osnovu prometa dobara i usluga za koji postoji obaveza obračunavanja PDV, koji u Republici Srbiji vrši strano lice koje nije obveznik PDV sadrži dodatne izmene. Naime, navedeni račun je potrebno izdati u roku od 8 dana od dana isteka poreskog perioda, i to za dodatne kategorije kao što su povećanje naknade za promet dobara i usluga, plaćanja avansa, smanjenje avansa i smanjenja naknade za promet dobara i usluga. Pored navedenih izmena, dodati su obavezni podaci koje treba da sadrži prethodno pomenuti interni račun kao i druge specifičnosti u vezi sa izdavanjem internogračuna.
8. Novim članom 202b precizirano je da obveznik PDV može da stornira račun za promet dobara i usluga, dokument o povećanju, odnosno smanjenju naknade za promet dobara i usluga, avansni račun, dokument o smanjenju avansa, kao i interni račun iz člana 196 koji je pomenut u tački iznad ovog teksta.
9. Član 212 koji se odnosi na oblik, sadržinu i načun vođenja evidencije o PDV-u, preciznije opštu evidenciju i podatke koji čine sadržinu te evidencije kao i na šta se odnose, sadrži nove tačke kao što su iznos PDV koji se može, odnosno koji se ne može odbiti kao prethodni porez i ispravke odbitka prethodnog poreza - povećanje, odnosno smanjenje. Navedeni podaci se evidentiraju posebno po poreskim stopama.
10. Članovi 220a i 220b su dodati i direktno se odnose na član 212 tj. nove tačke koje su dodate u navedenom članu i bliže ih određuju.
11. Član 233 koji se odnosi na evidenciju podataka u vezi sa opremom i objektima za vršenje delatnosti, tj. ulaganja u objekte za vršenje delatnosti sadrži nove tačke kao i pojašnjenja o posebnoj evidenciji koja je nužna u pomenutoj situaciji kao što su obavezan datum sticanja opreme i objekta u evidenciji, iznosu PDV po osnovu sticanja objekta, ulaganja itd.
12. Dodat je član 237a koji se odnosi direktno na član 202b (tačka 8 ovog teksta) i govori o posebnoj evidenciji o storniranju dokumenata navedenih u članu 202b kao i obavezne podatke navedene evidencije.
13. U članu 243 koji se odnosi na popunjavanje POPDV obrasca, preciznije 3. dela - oporezivi promet dobara i usluga koji vrši obveznik PDV i obračunati PDV i to polja 3.6. izbrisan je deo teksta koji kaže da se u ovo polje unose i podaci o smanjenju iznosa osnovice, odnosno PDV po osnovu storniranja računa za promet dobara i usluga.
14. U članu 244 koji se odnosi na popunjavanje POPDV obrasca u delu 3a – Obračunati PDV za promet drugog lica, izmenjen je deo koji se odnosi na umanjenje iznosa PDV obračunatog po osnovu plaćenog avansa za taj promet (u poljima 3a1, 3a2 i 3a3) nezavisno od toga da li je po osnovu plaćenog avansa nastala poreska obaveza u istom ili različitom poreskom periodu.
    
    Novi član 255a bliže određuje član 255 i situacije u kojima  prilikom storniranja određenih vrsta računa i dokumenata o smanjenju/uvećanju osnovice dolazi do izmene osnovice i iznosa obračunatog PDV-a u obrascu POPDV.

Najvažnije izmene i dopune Pravilnika o elektronskom fakturisanju odnose se na:

• Novu evidenciju prethodnog poreza;
• Pojedinačnu evidenciji PDV-a, odnosno izmene;
• Zbirnu evidenciju PDV-a u SEF-u, odnosno izmene;
• Pravila iskazivanja podataka po osnovu izmene osnovice i storniranja računa u SEF-u;
• Rokove za evidentiranje PDV-a u SEF-u;
• Izmene u poreskim kategorijama i šiframa osnova oslobođenja.

U skladu sa izmenama i dopunama Pravilnika o elektronskom fakturisanju, u nastavku su detaljnije objašnjene prethodno navedene stavke:

1. Izmena člana 1 obuhvata izmenu osnovnih pitanja (odnosno rešenja iz Zakona o elektronskom fakturisanju) koja reguliše Pravilnik o elektronskom fakturisanju. Primarno, tačka broj 5) je dopunjena te sada Pravilnik reguliše: 5) način i postupak elektronskog evidentiranja obračuna poreza na dodatu vrednost i korekcije obračuna poreza na dodatu vrednost u sistemu elektronskih faktura. Takođe, uključena je i tačka broj 5a koja uvodi pitanje bližeg uređenja načina i postupka elektronskog evidentiranja prethodnog poreza i korekcije prethodnog poreza u sistemu elektronskih faktura.
2. Usvojen je novi član 9a koji navodi statuse subjekta za koje korisnik sistema elektronskih faktura može da se opredeli kao i poreski period za koji podnosi poresku prijavu PDV u skladu sa Zakonom o PDV-u.
3. Usvojena je tačka 14a) člana 12 koji propisuje sadržaj elektronske fakture, te se navedena tačka odnosi na šifru za primenu određene poreske kategorije i zamenjuje tačku 15) koja se odnosila na napomenu o odredbi ZPDV na osnovu koje nije obračunat PDV koja se označava šifrom.
4. Izmenom člana 13 koji se odnosi na poreske kategorije iz člana 12, stav 1 tačka 4) i slovnih oznaka tih kategorija izvršene su formalne izmene u slovnim oznakama te su usvojene dodatne slovne oznake za određene poreske kategorije. Pored toga, usvojeni dodatni stavovi navedenog člana bliže uređuju izdavanje elektronskih faktura za promet objekata, ekonomski deljivih celina u okviru tih objekata i vlasničkih udela kao i dodatne specifičnosti.
5. Novim stavovima člana 18 precizirano je da se pojedinačna evidencija PDV odnosi na evidentiranje podataka o nabavkama, odnosno isporukama u skladu sa Zakonom, te se dodatno precizira rok za podnošenje pojedinačnih i zbirnih evidencija PDV na rok od 10 dana u kalendarskom mesecu koji sledi poreskom periodu za koji se vrši elektronsko evidentiranje obračuna PDV.
6. Član 19 koji se odnosi na sadržinu zbirne evidencije PDV uključuje nove formalne izmene kao i suštinske promene u vezi sa obaveznim podacima koje ta evidencija uključuje. Neki od primera su nove tačke kao što su tačka 6) koja se odnosi na posebne postupke oporezivanja koji se odnose na npr. turističke usluge te i dodatno preciziranje tačkama 7) do 10) koje se odnose na povećanje/smanjenje osnovice odnosno PDV kao i storniranje u situacijama kada je poreski dužnik isporučilac odnosno primalac.
7. Član 20 koji se odnosi na sadržaj pojedinačne evidencije PDV je dobio dopunu, i precizirano je da se odnosi na pojedinačnu evidenciju PDV koja se odnosi na nabavke. Pored toga, tačke koje se odnose na sadržaj takve evidencije dodatno uključuju izmene koje korespondraju izmenama u Pravilniku o PDV-u. Takođe, izmene se odnose i na usaglašavanje sa izmenama koje sadrži član 13 (tačka 4. u ovom tekstu).
   
   Konačno, dodat je član 20a. koji bliže određuje sadržinu pojedinačne evidencije PDV koja se odnosi na isporuke.
8. Član 22 koji se odnosi na dokument o smanjenju sada precizira podatke koje je potrebno uneti u Zbirnu evidenciju PDV u vezi sa smanjenjem u slučajevima kada je taj dokument izdat licu koje jeste odnosno nije obevznik PDV.
9. Izmene člana 23 odnose se na storniranje elektronske fakture i navode da se u konkretnom slučaju u Zbirnoj evidenciji PDV iskazuju podaci o smanjenju, odnosno povećanju osnovice i PDV u odgovarajućim poljima, za odgovarajući poreski period.
10. Izmena člana 24 bliže reguliše postupanje u Pojedinačnoj i Zbirnoj evidenciji PDV u slučajevima kada dođe do sačinjenja Pojedinačne evidencije sa osnovom odabira smanjenja odnosno povećanja.
11. Izmene člana 26 koji se odnosi na izmenu osnovice i izmenu PDV u slučaju kada je elektronsko evidentiranje obračuna PDV izvršeno na osnovu procene osnovice u skladu sa ZPDV,  navode da se od sada sačinjava Pojedinačna evidencija PDV sa osnovom odabira smanjenje, odnosno povećanje i postupa u skladu sa članom 24. Pravilnika o elektronskom fakturisanju.
12. Pravilnik od sada uključuje novi naslov pod nazivom „Način i postupak elektronskog evidentiranja prethodnog poreza u sistemu elektronskih faktura“ koji sadrži četiri nova člana koji se odnose na način elektronskog evidentiranja prethodnog poreza, propisanog roka za evidentiranje koji iznosi 10 dana od dana isteka poreskog perioda kao i evidentiranje podataka po vrstama računima. Precizirani su i podaci koje evidencija prethodnog poreza treba da sadrži, kao i specifičnosti u vezi sa određenim situacijama.
    
    Članom 28a utvrđuje se zbirno evidentiranje prethodnog poreza za poreski period u gorenavedenom roku unosom, odnosno automatskim unosom određenih podataka u odgovarajući interfejs Evidencije prethodnog poreza u okviru SEF-a.
    
    Podaci koji se odnose na nabavku evidentiraju se po izvorima – vrstama računa i to: elektronskim fakturama, fiskalnim računima i drugim računima. Podaci koji se odnose na nabavku dobara i usluga od stranih lica, odnosno obveznika PDV, u slučajevima kada je primalac dobara/usluga poreski dužnik, takođe se evidentiraju zbirno iz pojedinačnih evidencija PDV sačinjenih na osnovu internih računa, i to: internih računa – strano lice; internih računa – obveznik PDV.

Evidencija prethodnog poreza sadrži podatke o:

1. broju Evidencije prethodnog poreza, statusu i datumu evidentiranja;
2. godini, poreskom periodu (mesec ili tromesečje) i periodu (konkretan mesec ili tromesečje);
3. nabavkama dobara i usluga u Republici Srbiji od obveznika PDV - promet za koji je poreski dužnik isporučilac dobara, odnosno pružalac usluga;
4. nabavkama dobara i usluga u Republici Srbiji od obveznika PDV - promet za koji je poreski dužnik primalac dobara, odnosno usluga;
5. PDV plaćenom za uvoz/dopremanje dobara stavljenih u slobodan promet u skladu sa carinskim propisima;
6. PDV nadoknadi plaćenoj poljoprivredniku, uključujući povećanje;
7. ispravkama odbitka prethodnog poreza.

Dodatnim stavovima i tačkama su precizirane gorenavedene kategorije podataka.

Članom 28v propisan je automatski unos podataka, koji se vrši po isteku poreskog perioda za koji se vrši elektronsko evidentiranje prethodnog poreza, od 1. zaključno sa 10. u kalendarskom mesecu koji sledi tom poreskom periodu. Prilikom automatskog unosa evidentiraju se podaci sa stanjem na dan koji prethodi danu automatskog unosa.

Članom 28g propisana je obaveza korigovanja elektronskih evidencija prethodnoh poreza u slučajevima kada se naknadno (od 10. dana kalendarskog meseca koji sledi poreskom periodu u kojem je nastala poreska obaveza u skladu sa ZPDV do isteka roka za predaju poreske prijave za taj poreski period ili druge promene koja ima uticaj na elektronsko evidentiranje prethodnog poreza) izda elektronska faktura a do roka za predaju poreske prijave za taj period.

Članom 28d propisani su statusi evidencije prethodnog poreza: evidentirano i korigovano.