N.4714/2020 – Αλλαγές στον ΦΠΑ

I. Αποθέματα που αποστέλλονται σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ στη διάθεση συγκεκριμένου αποκτώντα (call-off stock)

Με τις διατάξεις του άρθρου 61 του Ν 4714/31.7.2020 προστίθεται ένα νέο άρθρο (7Α) στον Κώδικα ΦΠΑ (Ν. 2859/2000), το οποίο εισάγει μια σημαντική διάταξη του άρθρου 1 της Οδηγίας ΕΕ 2018/1910 (γνωστή και ως «Προσωρινές Λύσεις»). Βάσει αυτής, η μεταφορά και η δημιουργία αποθεμάτων σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ απλοποιείται για τις ελληνικές επιχειρήσεις, απαλλάσσοντάς τις από την υποχρέωση απόκτησης ΑΦΜ στο εν λόγω κράτος μέλος καθώς και από οποιεσδήποτε άλλες υποχρεώσεις υποβολής . Το ίδιο καθεστώς ισχύει αντίστοιχα για επιχειρήσεις της ΕΕ που σχεδιάζουν να διατηρήσουν το απόθεμά τους στην Ελλάδα.

Προαπαιτούμενα για την εφαρμογή του παραπάνω απλουστευμένου καθεστώτος είναι :

• Το απόθεμα να αποστέλλεται σε συγκεκριμένο παραλήπτη  κατόπιν σχετικής συμφωνίας
• Ο παραλήπτης να διαθέτει ήδη ΦΠΑ / ΑΦΜ στο κράτος μέλος στο οποίο μεταφέρεται το απόθεμα
• Το απόθεμα θα πρέπει να πωληθεί εντός 12 μηνών από την άφιξή του.

Καθώς η ιδιοκτησία του εν λόγω αποθέματος δεν είναι μεταβιβάσιμη κατά τη μεταφορά των αγαθών, παρά μόνο στην περίπτωση πώλησης αυτών. Πρακτικά ο παραλήπτης θα διατηρεί το απόθεμα έως ότου βρεθεί ο απαραίτητος πελάτης και αποφασίσει να πουλήσει ολόκληρο ή μέρος του αποθέματος.

Με την απλοποίηση που εισήχθη με αναδρομική ισχύ από την 1.1.2020, σε περίπτωση μεταφοράς αγαθών σε άλλο κράτος μέλος, με σκοπό την δημιουργία αποθέματος για συγκεκριμένο αποκτώντα, η μεταφορά δεν αντιμετωπίζεται σαν ενδοκοινοτική συναλλαγή σε κανένα από τα δύο συναλλασσόμενα κράτη μέλη.  Οι προαναφερθείσες συναλλαγές θα χαρακτηριστούν ως ενδοκοινοτικές εφόσον το απόθεμα τελικά πωληθεί από τον αποκτώντα σε τρίτο μέρος.

Για τη διασφάλιση επαρκούς επιπέδου παρακολούθησης από τις φορολογικές αρχές και οι δύο πλευρές, τόσο ο προμηθευτής και ο αποκτώντας, θα πρέπει :

• Να διατηρούν ειδικό βιβλίο καταχώρησης αποθεμάτων για τα εμπορεύματα που διατηρούνται στο κράτος μέλος άφιξης της ΕΕ.
• Ο κύριος τον αγαθών να αναφέρει τον ΑΦΜ/ΦΠΑ του αποκτώντα στον ανακεφαλαιωτικό πίνακα και αντίστροφα.
• Υποβολή ανακεφαλαιωτικού πίνακα με την τελική παράδοση / απόκτηση των αγαθών.

Στην περίπτωση που τα αγαθά δεν πωληθούν εντός 12 μηνών από την άφιξή τους, τότε από την επόμενη μέρα πέραν του 12μηνου, η συναλλαγή χαρακτηρίζεται ως ενδοκοινοτική. Συνεπώς, προκειμένου η επιχείρηση να είναι σύννομη με τις διατάξεις του ΦΠΑ, ο αποστολέας είναι απαραίτητο να λάβει ΦΠΑ/ΑΦΜ στο κράτος μέλος αποστολής των εμπορευμάτων. Η παραπάνω υποχρέωση δεν θα ισχύει, εάν τα εμπορεύματα επιστραφούν στο κράτος μέλος από το οποίο απεστάλησαν.

Επισημαίνεται πως η ρύθμιση, η οποία δημιουργεί αυξημένες υποχρεώσεις παρακολούθησης, αποτελεί δυνατότητα και όχι υποχρέωση για τις επιχειρήσεις.

II. Διαδοχικές μεταβιβάσεις αγαθών με μία φυσική ενδοκοινοτική μεταφορά (Αλυσιδωτές συναλλαγές)

Οι νέες διατάξεις που ορίζονται στην παρ. 6α του άρθρου 13 του Κώδικα ΦΠΑ και έχουν αναδρομική ισχύ από την 1.1.2020 διευκρινίζουν την περίπτωση διαδοχικής παράδοσης των ίδιων αγαθών, τα οποία αποστέλλονται ή μεταφέρονται από ένα κράτος - μέλος σε άλλο κράτος-μέλος, απευθείας από τον πρώτο προμηθευτή στον τελευταίο παραλήπτη της αλυσίδας, η αποστολή ή μεταφορά αποδίδεται μόνο στην παράδοση προς τον ενδιάμεσο φορέα εκμετάλλευσης.

Κατά παρέκκλιση του προηγούμενου εδαφίου, εάν ο ενδιάμεσος φορέας εκμετάλλευσης κοινοποιήσει στον προμηθευτή του τον αριθμό φορολογικού μητρώου Φ.Π.Α. που έχει λάβει από το κράτος-μέλος από το οποίο αποστέλλονται ή μεταφέρονται τα αγαθά, η αποστολή ή μεταφορά αποδίδεται μόνο στην παράδοση αγαθών από τον ενδιάμεσο φορέα εκμετάλλευσης.

Για τους σκοπούς της παρούσας διάταξης, ως «ενδιάμεσος φορέας εκμετάλλευσης» νοείται ένας προμηθευτής διαφορετικός από τον πρώτο προμηθευτή στην αλυσίδα, ο οποίος αποστέλλει ή μεταφέρει τα αγαθά είτε ο ίδιος είτε μέσω τρίτου που ενεργεί για λογαριασμό του.

Επισημαίνεται πως οι επιχειρήσεις ενόψει των παραπάνω θα πρέπει να επισκοπήσουν την ορθή εφαρμογή των κανόνων ΦΠΑ σε τριγωνικές και πολυγωνικές συναλλαγές.

III. Τόπος φορολογίας των ενδοκοινοτικών αποκτήσεων

Οι αλλαγές που εισάγονται στο άρθρο 15 του Κώδικα ΦΠΑ επηρεάζουν τους όρους που πρέπει να πληρούνται για την εφαρμογή του απλουστευμένου καθεστώτος τριγωνικών συναλλαγών με συμβαλλόμενα μέρη, είτε φέρουν ΑΦΜ/ΦΠΑ, είτε διατηρώντας εγκαταστάσεις σε τρία διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ.

Συγκεκριμένα μετά την αλλαγή της παρ. 2 του άρθρου 15 του Κώδικα ΦΠΑ, ο ενδιάμεσος αγοραστής έχει την δυνατότητα να φορολογηθεί στην Ελλάδα για ενδοκοινοτική απόκτηση, χωρίς να είναι απαραίτητη η ύπαρξη εγκατάστασης στην χώρα, εφόσον διατηρεί ελληνικό ΑΦΜ και υπό την προϋπόθεση ότι αποδεικνύεται η μη μεταφορά των αγαθών στο εσωτερικό της χώρας, καθώς αποτελούν ενδοκοινοτική απόκτηση σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ όπου μεταφέρθηκαν.

Επιπλέον,  προκειμένου να εφαρμοστεί η απλούστευση των τριγωνικών συναλλαγών για τις οποίες χώρα άφιξης είναι η Ελλάδα, ο ενδιάμεσος συναλλασσόμενος, δεν είναι απαραίτητο να είναι εγκατεστημένος για σκοπούς ΦΠΑ στην Ελλάδα, ενώ βάσει της προηγούμενης διάταξης οριζόταν πως δεν ήταν απαραίτητο να είχε ΑΦΜ/ΦΠΑ στην Ελλάδα.

IV. Συναλλαγές μεταξύ συνδεδεμένων προσώπων

Μέσω της τροποποίησης στην περίπτωση δ’ παράγραφος 2 του άρθρου 19 Κώδικα ΦΠΑ, ως φορολογητέα αξία για σκοπούς ΦΠΑ θεωρείται η εύλογη αξία της απόκτησης αγαθών ή λήψης υπηρεσιών για συναλλαγές μεταξύ συνδεδεμένων μερών (π.χ. μέλη της οικογένειας, άτομα που επηρεάζουν τη διαχείριση ή ιδιοκτησία κ.λπ.), όπως αυτά ορίζονται στον ΚΦΕ (Ν. 4172/2013).

Οι συναλλαγές που εμπίπτουν στη νέα αυτή διάταξη είναι οι εξής:

• η αντιπαροχή είναι κατώτερη της κανονικής αξίας και ο λήπτης των αγαθών ή των υπηρεσιών δεν έχει πλήρες δικαίωμα έκπτωσης,
• η αντιπαροχή είναι κατώτερη της κανονικής αξίας και ο προμηθευτής των αγαθών ή ο πάροχος των υπηρεσιών δεν έχει πλήρες δικαίωμα έκπτωσης ενώ η φορολογητέα πράξη απαλλάσσεται από τον φόρο στο εσωτερικό της χώρας σύμφωνα με τις περ. α) έως και κθ), λα) και λδ) της παρ. 1 του άρθρου 22 και χωρίς δικαίωμα έκπτωσης σύμφωνα με το άρθρο 30,
• η αντιπαροχή είναι ανώτερη της κανονικής αξίας και ο προμηθευτής των αγαθών ή ο πάροχος των υπηρεσιών δεν έχει πλήρες δικαίωμα έκπτωσης.

V. Προϋπόθεση για την απαλλαγή των ενδοκοινοτικών παραδόσεων η γνωστοποίηση του ΑΦΜ του πελάτη και η υποβολή ανακεφαλαιωτικού πίνακα ενδοκοινοτικών παραδόσεων

Οι τροποποιήσεις που εισήχθησαν στο άρθρο 28 του Κώδικα ΦΠΑ σχετικά με την απαλλαγή της ενδοκοινοτικής παράδοσης αγαθών σε άλλο κράτος μέλος, καθιερώνουν τις παρακάτω πρόσθετες υποχρεώσεις με αναδρομική ισχύ από την 1.1.2020 :

• Γνωστοποίηση ΑΦΜ/ΦΠΑ πελάτη του κράτους μέλους άφιξης προς τον προμηθευτή
• Υποβολή ανακεφαλαιωτικού πίνακα ενδοκοινοτικών παραδόσεων από τον προμηθευτή
• Διασφάλιση έγκυρων πληροφοριών ανακεφαλαιωτικού πίνακα

VI. Ένταξη πρόσθετων αγαθών και υπηρεσιών στους χαμηλούς συντελεστές ΦΠΑ

Στο Παράρτημα ΙΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ, όπου παρατίθενται αγαθά και υπηρεσίες που υπόκεινται σε μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ, προστίθενται τώρα οι ακόλουθες νέες περιπτώσεις:

• Τα εισιτήρια αθλητικών αγώνων που θα υπάγονται στο 13% για το διάστημα από 1.9.2020 έως και 30.6.2021.
• Τα βιβλία μουσικής της Δασμολογικής Κλάσης ΔΚ. 4904 τα οποία υπάγονται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 6%.