"Sınırlama Düzenlemesinin Uygulama Usul ve Esasları İle Düzenlemenin İstisnalarına Dair Tebliğ Yayınlanmıştır"

17.05.2020 tarih ve 31130 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Geçici 13. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” ile 7244 sayılı Kanun ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na eklenen ve sermaye şirketlerinin 30.09.2020 tarihine kadar, 2019 yılı net kârlarının %25’inden fazlasını ve daha önceki yıllara ait kârların tamamı ile serbest yedek akçelerini dağıtmalarını sınırlayan geçici 13. maddenin istisnalarına ve maddenin uygulanmasına dair usul ve esaslara dair düzenlemeler yapılmıştır. Tebliğ 17.05.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Tebliğde yer verilen istisnalar kapsamında kâr dağıtımı yapılmak istenmesi halinde, genel kurul toplantısı yapılmadan önce, genel kurul yapılmasına ilişkin yönetim organı (anonim şirketlerde yönetim kurulu, limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulu) kararının noter onaylı örneği, 2019 yılına ilişkin mali tablolar ve tebliğde düzenlenen istisnai haller kapsamında olunduğunu tevsik edecek belgeler ile Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne başvurulacak ve kâr payı dağıtım kararı için Bakanlıktan uygunluk görüşü alınacaktır.

1. Yasal Düzenleme

17.04.2020 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Kanunun geçici 13. maddesi ile yapılan düzenlemeler aşağıdaki gibidir.

• Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hariç olmak üzere,

• Sermaye şirketleri, 30.09.2020 tarihine kadar,

• 2019 yılı net kârlarının sadece %25’e kadarlık kısmını dağıtabilecek, bu oranı aşan kısmı ise dağıtılamayacak,

• Geçmiş yıl kârları ve serbest yedek akçeler ise dağıtıma konu edilemeyecek,

• Genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemeyecek,

• Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem kârının %25’ini aşan kısma ilişkin ödemeler 30.09.2020 tarihine kadar ertelenecektir.

Cumhurbaşkanı’nın söz konusu süreyi üç ay uzatma veya kısaltma hususunda yetkisi olduğunu hatırlatmak isteriz. Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkili kılınmıştı.

Ticaret Bakanlığı kanundan doğan yetkisini kullanmış ve kâr payı dağıtımına dair kısıtlamaların istisnai hallerini sirkülerimiz ekinde yer alan tebliğde düzenlemiştir. 2. Hesap Dönemi, Kâr Payı, Serbest Yedek Akçe, Tebliğde hesap dönemi “Hesap dönemi olarak takvim yılını esas alan şirketlerde 2019 yılı hesap dönemini, özel hesap dönemini esas alan şirketlerde ise tamamlanmış olan son hesap dönemi” şeklinde tanımlanmıştır.

Tebliğde kâr payı “Net dönem kârı veya serbest yedek akçeler üzerinden ortaklara ve kâra katılan diğer kimselere genel kurulca dağıtılmasına karar verilen tutar” şeklinde tanımlanmıştır. Kanunda geçmiş yıllar kârlarının yanı sıra serbest yedek akçelerin de dağıtıma konu edilemeyeceği belirtilmiştir. Serbest yedek akçe tebliğde “Kanuni yedek akçelerin sermayenin veya çıkarılmış sermayenin yarısını aşan kısmı ile kanun ve sözleşme gereği ayrılanlar dışında genel kurulca ayrılmasına karar verilen yedek akçeler” şeklinde tanımlanmıştır.

3. Esas Alınacak Finansal Tablo Kâr payının hesaplanmasında,

• Finansal tablolarını Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen standartlara uygun hazırlamak zorunda olanlar tarafından Kanunun 88. maddesine göre (Türkiye Finansal Raporlama Standartları –TFRS- veya Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standartları – BOBİ FRS-) hazırlanan,

1 • Bunlar dışında kalanlar tarafından ise Vergi Usul Kanunu’na göre hazırlanan finansal tablolar (2019 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesi ekinde yer alan mali tablolar) esas alınacaktır. Dağıtılması öngörülen kâr payı tutarı, Vergi Usul Kanunu’na göre tutulan kayıtlarda bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplam tutarını aşamayacaktır. 1 TFRS veya BOBİ FRS uygulamak zorunda olanlara dair güncel düzenlemeler hakkında 30.04.2019 tarih ve 2019/83 sayılı sirkülerimizde açıklamalara yer verilmiştir.

Örneğin: Şirketin TFRS kapsamında oluşturulan 2019 yılı finansal tablolarına göre, 2019 yılı net dönem kârı 7.000.000 TL olarak tespit edilmiş olsun. Türk Ticaret Kanunu’nun geçici 13. maddesine göre 2019 yılı net dönem kârının %25’i kadarlık kısmı için dağıtım kararı alınabilecektir. Bu durumda 7.000.000 x %25 = 1.750.000 TL hesaplanabilmektedir.

Ancak bu şirketin VUK kapsamında oluşturulan mali tablolarında net dönem kârı 1.300.000 TL ise, bu durumda dağıtım konusu edilecek tutar en fazla 1.300.000 TL olabilecektir. Tebliğde “VUK’a göre bulunan kâr dağıtımına konu kaynakların toplam tutarı” ifadesinden hareket edilecek olursa, örneğimizdeki karşılaştırmada VUK bilançosunda yer alan net dönem kârı yanı sıra kâr dağıtımına konu edilebilecek diğer tutarların da söz konusu hesaplamada dikkate alınabileceğini söyleyebiliriz.

4. Kâr Dağıtım Kararı Alınmış, Ancak 17.04.2020 Tarihi İtibariyle Ödenmemiş Olan Kâr Payları ve Serbest Yedek Akçeler Kanunun geçici 13. maddesinin yürürlüğe girmesinden (17.04.2020 tarihinden) önce genel kurulca kâr payı dağıtımı kararı alınmış, ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, kanunun birinci fıkrasında yer alan sınırı aşan kısma ilişkin ödemeler ile hesap döneminde zarar edilmiş olmasına karşın serbest yedek akçelerden dağıtım kararı alınmışsa henüz ödenmemiş kısma ilişkin tüm ödemeler 30.09.2020 tarihine kadar ertelenecektir.

Ertelenen ödemelere ilişkin olarak faiz tahakkuk ettirilemeyecektir. Ayrıca genel kurulca yönetim organına kar payı avans dağıtımı yetkisi verilmiş ise, avans ödemeleri 30.09.2020 tarihine kadar ertelenecektir.

5. İç Kaynaklardan Sermaye Artırımı Kanunun geçici 13. maddesinde yer alan sınırlama, kanunun “İç kaynaklardan sermaye artırımı” başlıklı 462. maddesi uyarınca iç kaynaklardan yapılacak sermaye artırımında uygulanmayacaktır. Diğer bir ifadeyle, 2019 ve önceki hesap dönemlerine dair kârların sermayeye ilavesi yönünde karar alınması mümkündür.

6. Kâr Payı Dağıtımına İlişkin İstisnalar Aşağıda belirtilen şartlan sağlayan şirketler hakkında, tebliğin “Bakanlıktan uygun görüş alınması” başlıklı 6. madde hükümleri saklı kalmak kaydıyla, Kanunda yer alan sınırlamalar uygulanmayacaktır.

a) 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun ek-2. ve geçici 23. maddesi uyarınca yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğinden ve/veya ücretsiz izne ayrılanlardan 4447 sayılı Kanunun geçici 24. maddesi uyarınca nakdi ücret desteğinden yararlandırılanları istihdam edenler ile 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici 20. maddesi ve ilgili Kararlar uyarınca Hazine destekli kredi kefaleti kullanan ve halen kapanmamış kredi borç bakiyesi bulunanlar hariç, 120.000 Türk Lirası ve altında kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler,

b) Pay sahiplerince, dağıtımına karar verilen kâr payının yarısından fazlasının, Kanun hükümleri çerçevesinde başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt borcunun nakden ve defaten ifasında kullanılması şartıyla, kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler,

c) Pay sahiplerince, dağıtımına karar verilen kâr payının, imzalanan kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında 30.09.2020 sonuna kadar muaccel hale gelen yükümlülüklerin ifasında nakden kullanılması şartıyla, kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketler.

Yukarıda yer alan (c) bendi uyarınca kâr payı dağıtımı kararı alınan şirketlerde, pay sahiplerinin ifa yükümlülüklerini aşan tutara ilişkin ödemeler 30.09.2020 sonuna kadar ertelenecektir.

6.1. Bakanlıktan Uygun Görüş Alınması İstisnalar kapsamında kâr payı dağıtımı kararı alabilmek için Bakanlıktan uygunluk görüşü alınması zorunludur. Uygunluk görüşü için tebliğin 6. maddesinde yer verilen evraklar ile başvuru yapılacaktır. 6.2. 120.000 TL’na Kadar Kâr Payı Dağıtım Kararları Aşağıda belirtilen şirketler haricindeki şirketlerin, 120.000 TL’na kadar olacak kâr payı dağıtım kararlarında kanunun geçici 13. maddesinde yer verilen sınırlamaların uygulanmayacağı anlaşılmaktadır. Diğer bir ifadeyle, Ticaret Bakanlığı kanundan doğan yetkisini kullanmak suretiyle, aşağıda belirtilen şirketler haricindeki şirketlerin 120.000 TL’na kadar olan kâr payı dağıtım kararlarını yasal düzenlemeden istisna tutmuştur.

• Covid-19 nedeniyle kısa çalışma ödeneğinden yararlanan çalışanları olan şirketler

• Ücretsiz izin uygulamasında nakit ücret desteğinden yararlanan çalışanları olan şirketler

• Hazine destekli kredi kefaleti kullanan ve halen kapanmamış kredi borç bakiyesi bulunan şirketler 120.000 TL’na kadar kâr payı ödemesi yapılacak şirketlerin, yukarıda belirtilen desteklerden yararlanılmadığına (Hazine destekli kredi kullanılmadığına, kısa çalışma ödeneği ve/veya ücret desteği alan personel istihdam edilmediğine) ilişkin ilgili kurumlardan alınacak tevsik edici belgelerinin, kâr payı dağıtımına ilişkin Genel Kurul yapılmadan önce uygunluk onayı alınması için Bakanlığa ibraz edilmesi gerekecektir.

6.3. Kâr Payının Başka Bir Şirkete Sermaye Olarak Konacak Olması Dağıtılacak kâr payının yarısından fazlası başka bir sermaye şirketine nakit sermaye olarak ilave edilecek ise bu kapsamdaki kâr payı dağıtım kararları yasal düzenlemeden istisna olacaktır.

Örneğin: (A) A.Ş. 2019 yılı net dönem kârından yasal yedeklerin ayrılması sonrasında dağıtıma konu edebileceği tutar olan 3.500.000 TL’nın tamamını dağıtma kararı alacaktır. Şirketin %100 hissesine sahip olan (B) A.Ş. alacağı kâr payının tamamını ortak olduğu diğer bir şirket olan (C) A.Ş.’ne olan sermaye taahhüt borcunu yerine getirmek için kullanacaktır. Buna göre, (B) A.Ş. elde edeceği kâr payının (3.500.000 TL’nın) tamamını (C) A.Ş.’ne sermaye taahhüdü borcuna karşılık olarak aktarması şartıyla, bu kâr dağıtım işlemi kanunun geçici 13. maddesinden istisna olacaktır. Burada dikkat edilecek önemli bir husus tebliğde yer verilen “defaten” ibaresidir.

Örneğimize göre (B) A.Ş.’nin elde edeceği 3.500.000 TL kâr payını elde ettiği tarihte, hemen ve tek seferde (C) A.Ş.’ne aktarması gerekir. Örneğimizde A.A.Ş’nin %60 paylı B A.Ş ve %40 C A.Ş olmak üzere iki ortağı olması halinde ve B A.Ş’nin ortak olduğu diğer bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüdü borcuna karşılık olmak üzere A A.Ş, istisna kapsamında kâr dağıtım kararı alabilecektir.

Ancak %40 paylı diğer ortak olan C A.Ş.’nin payına düşen kâr payının tamamını mı yoksa % 25’ni mi alıp alamayacağına ilişkin tebliğde bir açıklama yapılmamıştır. Bakanlıktan uygunluk onayı alınabilmesi için kâr payının yarısından fazlasını alma hakkı olanların başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt yükümlülüklerini tevsik edici belgelerini ibraz etmeleri zorunlu olacaktır.

Örneğin: Sermaye ödemesi yapılacak şirketin, sermaye artışına dair tescil ve ilan ettirdiği genel kurul kararı. 6.4. Kâr Payının Kredi Sözleşmeleri veya Proje Finansman Sözleşmeleri Kapsamındaki Ödemelerde Kullanılması Dağıtımına karar verilecek kâr payının, imzalanan kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında 30.09.2020 sonuna kadar muaccel hale gelecek yükümlülüklerin ifasında nakden kullanılması şartıyla alınacak kararlar yasal düzenlemeden istisna olacaktır. Buna göre, kâr payını elde edeceklerin, dağıtılacak kâr payının tamamını, elde ettikleri tarihten 30.09.2020 tarihine kadar vadesi gelecek kredi sözleşmeleri veya proje finansman sözleşmeleri kapsamında borç ödemelerinde kullanacak olmaları şartıyla, alınacak karar yasal düzenlemeden istisna olacaktır.

Örneğin: (D) A.Ş.’nin 2019 yılı net dönem kârından yasal yedeklerin ayrılması sonrasında dağıtıma konu edebileceği tutar 2.000.000 TL’dır. Şirketin ortakları (E) A.Ş. ve (F) A.Ş.’dir. Eğer (E) ve (F) A.Ş. elde edecekleri kâr payının tamamını 30.09.2020 tarihine kadar vadesi gelecek kredi yükümlülüklerini ödemekte kullanacaklarsa bu kâr payının dağıtımı için alınacak karar yasal düzenlemeden istisna olacaktır.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, kâr payını elde edecek kişilerin bu kâr payını 30.09.2020 tarihine kadar kredi geri ödemelerinde kullanmalarının zorunlu olduğudur. İstisna bu şartla tanınmıştır. Bakanlıktan uygunluk onayı alınabilmesi için kredi sözleşmeleri ve proje finansman sözleşmeleri kapsamında ifa yükümlülüklerini tevsik edici belgelerin ibrazı zorunlu olacaktır.

Bu belgelerde kâr payı elde edecek şirketlerin 30.09.2020 tarihine kadar vadesi gelecek ödemeleri görülebilecek ve dağıtıma konu edilecek kâr payı tutarı ile borç yükümlülükleri karşılaştırılabilecektir. 7. Bakanlıktan uygun görüş alınması Kar payı dağıtımına ilişkin istisnaların yer aldığı Tebliğin 5. maddesi uyarınca yapılacak kâr payı dağıtımlarının genel kurulda görüşülebilmesi için Bakanlıktan uygun görüş alınması zorunludur.

Başvurularda genel kurul yapılmasına ilişkin yönetim organı (anonim şirketlerde yönetim kurulu, limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulu) kararının noter onaylı örneği, şirketin hesap dönemine (2019 yılına) ilişkin finansal durum tablosu ile kâr veya zarar tablosuna ek olarak aşağıdaki belgeler Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü’ne sunulacaktır:

a) Tebliğin 5. maddesinin (a) bendinde öngörülen istisna uyarınca kâr payı dağıtımı yapılacak şirketlerde; anılan bentte belirtilen desteklerden yararlanılmadığına ilişkin ilgili kurumlardan alınacak tevsik edici belge,

b) Tebliğin 5. maddesinin (b) bendinde öngörülen istisna uyarınca kâr payı dağıtımı yapılacak şirketlerde; dağıtılacak kâr payının yarısından fazlasını alma hakkı olanların başka bir sermaye şirketine olan sermaye taahhüt yükümlülüklerini tevsik edici belge,

c) Tebliğin 5. maddesinin (c) bendinde öngörülen istisna uyarınca kâr payı dağıtımı yapılacak şirketlerde; kredi sözleşmeleri ve proje finansman sözleşmeleri kapsamında ifa yükümlülüklerini tevsik edici belge.

Saygılarımızla,