TAX ALERT: Ceny transferowe 2020

1. Nowy formularz TP-R

Podatnicy już teraz – poprzez prawidłowe udokumentowanie transakcji za 2019 r. – powinni przygotować się do złożenia po raz pierwszy we wrześniu 2020 r. (na koniec 9. miesiąca po zakończeniu roku obrotowego) nowego elektronicznego formularza TP-R, na podstawie którego będą typowani przez organy podatkowe do kontroli podatkowych.

W sprawozdaniu TP-R będzie trzeba ujawnić m.in. informacje finansowe podatnika (wartość wskaźników finansowych mierzących sytuację finansową podatnika), informacje dotyczące podmiotów powiązanych i transakcji kontrolowanych, informacje dotyczące metod i cen transferowych oraz ich korekt, wskaźniki rentowności oraz informacje dotyczące restrukturyzacji danego podmiotu. Raportowanie przy pomocy TP-R wymagać będzie od podatników posiadania szczegółowych ewidencji, a być może nawet dostosowania swoich systemów księgowych do wymogów nowych regulacji. Ze względu na zakres informacji objętych TP-R ewidencje księgowe powinny zapewniać możliwość pozyskania takich parametrów finansowych transakcji jak m.in. marża operacyjna, marża zysku brutto, rentowność aktywów, rentowność kapitału własnego, narzut netto i brutto ze sprzedaży, narzut operacyjny, czy wskaźnik Berry’ego. 

Z uwagi na szeroki zakres raportowanych danych formularz TP-R ma stanowić dla administracji skarbowej narzędzie analityczne do kompleksowych analiz, w tym oceny, jak wynik danego podmiotu kształtuje się na tle konkurencji oraz czy w ogóle została przeprowadzona analiza porównawcza.

TP-R ma być składany przez podatników obowiązanych do sporządzenia dokumentacji TP, niezależnie od ich wielkości, a także – choć w ograniczonym zakresie – przez podatników zwolnionych z obowiązku posiadania lokalnej dokumentacji TP.

2. Oświadczenie zarządu

Dodatkowo za rok 2019 obowiązkowe będzie złożenie oświadczenia zarządu (wszystkich jego członków) o zgodności dokonanych transakcji/stosowanych cen transferowych z warunkami rynkowymi (a nie o samym fakcie posiadania jakiejkolwiek dokumentacji TP). Oświadczenie to będzie składane pod rygorem odpowiedzialności karnoskarbowej.

3. Reklasyfikacja transakcji

Organ podatkowy będzie również mógł dokonać tzw. recharakteryzacji transakcji z podmiotem powiązanym (na przykład zmienić pożyczkę na transakcję podwyższenia kapitału zakładowego) i ocenić skutki podatkowe wynikające z tej nowo sklasyfikowanej transakcji. Będzie mógł również uznać, że żadna transakcja nie miała miejsca lub miała charakter pozorny lub taki, na który nie zgodziłyby się podmioty niezależne (szczególnie zagrożone są tutaj usługi niematerialne), a także nałożyć dodatkowy podatek, np. exit fee, w przypadku restrukturyzacji biznesu polegającej na przeniesieniu funkcji produkcyjnych/sprzedażowych/licencyjnych, itp. do innego podmiotu powiązanego).

4. Dodatkowe sankcje

Niestety od niedawna brak dopełniania obowiązków w zakresie posiadania dokumentacji TP lub zawarcia transakcji na innych warunkach niż rynkowe zagrożony jest nie tylko karami skarbowymi oraz możliwością zapłaty podatku wg podwyższonej stawki 50%, ale również dodatkowymi sankcjami podatkowymi w postaci możliwości wymierzenia dodatkowego zobowiązania podatkowego (w wysokości od 10 do 30%, w przypadku gdy organ ustali cenę rynkową odbiegająca od tej ustalonej przez strony). Co ważne, możliwość zastosowania dodatkowego zobowiązania podatkowego będzie dotyczyć również transakcji nieobjętych obowiązkiem sporządzania dokumentacji cen transferowych, dlatego nawet w przypadku korzystania ze zwolnienia z obowiązku dokumentacyjnego dla transakcji krajowych (w przypadku transakcji między powiązanymi spółkami krajowymi, które nie notują straty), należy każdorazowo przeanalizować warunki transakcji i porównać z tymi panującymi na rynku.

Przy zawieraniu ryzykownych transakcji i transakcji o dużej wartości, nawet w przypadku korzystania ze zwolnienia, dokumentację podatkową powinno się zatem posiadać.

5. Rozszerzenie definicji powiązań

Nowe przepisy rozszerzają katalog powiązań kapitałowych oraz osobowych. Powiązania kapitałowe mogą wynikać nie tylko z udziału kapitałowego, ale także np. z udziału w prawach głosu w organach spółki oraz z udziału w prawach związanych z uczestnictwem w zyskach czy w majątku (powiązania poprzez jednostki, certyfikaty) – fundusze inwestycyjne, fundacje.

W zakresie powiązań osobowych kluczowym czynnikiem warunkującym powstanie powiązań będzie natomiast wywieranie znaczącego wpływu na decyzje gospodarcze podejmowane przez spółkę, nawet pomimo braku formalnego umocowania w organach stanowiących lub kontrolnych.

Organy będą miały zatem możliwość uznania za powiązane podmioty, między którymi występuje relacja niewynikająca z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, w tym mająca na celu stworzenie struktury, która ma umożliwić ominięcie przepisów dotyczących cen transferowych.

6. Zwiększone progi dokumentacyjne oraz obowiązek każdorazowego sporządzenia analizy porównawczej (benchmark study)

Progi wartościowe warunkujące powstanie obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych:

• 10 mln zł w przypadku transakcji towarowych i finansowych oraz
• 2 mln zł w przypadku transakcji usługowych i innych transakcji.

Podatnicy zobowiązani do przygotowania dokumentacji lokalnej (Local File) zobowiązani są także do przeprowadzenia analizy porównawczej dla każdej transakcji. Celem dokumentacji Local File ma być bowiem udowodnienie rynkowego charakteru transakcji z podmiotami powiązanymi.

Dokumentacja Local File zawiera zatem obecnie obligatoryjnie element zwany analizą cen transferowych (analiza porównawcza – benchmark lub analiza zgodności).

7. Zwolnienia z obowiązków dokumentacyjnych

Poniższe transakcje nie wymagają przygotowania lokalnej dokumentacji cen transferowych: transakcje kontrolowane zawierane między podmiotami krajowymi (pod pewnymi warunkami), transakcje między spółkami tworzącymi podatkową grupę kapitałową, transakcje zawierane pomiędzy podmiotami, których powiązanie wynika wyłącznie z powiązań ze Skarbem Państwa lub jednostkami samorządu terytorialnego, transakcje, w których cena została ustalona w trybie przetargu nieograniczonego, a także transakcje, których wartość nie stanowi trwale przychodu lub kosztu uzyskania przychodu (z wyłączeniem transakcji finansowych, transakcji kapitałowych oraz transakcji dotyczących inwestycji, środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych).

Aby transakcje z krajowymi podmiotami powiązanymi zostały zwolnione z obowiązku sporządzenia dokumentacji, żadna ze stron transakcji nie może korzystać ze wskazanych w ustawie CIT zwolnień podatkowych, a także nie może wykazywać straty podatkowej za dany rok podatkowy.

W tym przypadku rekomendujemy jednak również posiadanie dokumentacji TP, a zwłaszcza dokonanie analizy porównawczej/zgodności, gdyż w przypadku kontroli podatkowej podatnik – w celu uniknięcia sankcji – i tak będzie zobowiązany do wykazania, że dokonał transakcji z podmiotem powiązanym na warunkach rynkowych.

8. Grupowa dokumentacja cen transferowych (Master File)

Grupowa dokumentacja cen transferowych jest obowiązkowa wyłącznie dla podmiotów objętych skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym oraz gdy skonsolidowane przychody grupy za rok poprzedni wynosiły ponad 200 mln zł.

Istnieje możliwość posiadania dokumentacji Master File w języku angielskim, jednak powinna być ona kompletna i zawierać wszystkie elementy wskazane w polskich przepisach. Na żądanie organu podatnik będzie miał obowiązek przedłożenia grupowej dokumentacji cen transferowych w języku polskim w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania. Należy zatem każdorazowo dokonać jej dostosowania do lokalnych uregulowań.

9. Safe harbours

Organy będą mogły odstąpić od weryfikacji rynkowego charakteru oprocentowania dla pożyczek oraz weryfikacji rynkowego narzutu na kosztach dla usług o niskiej wartości dodanej po spełnieniu określonych w przepisach warunków.

Przepisy przewidują graniczny poziom narzutu „do 5 procent" kosztów dla nabycia usług oraz „od 5 procent" kosztów dla ich świadczenia. Przy pożyczkach kluczowe znaczenie ma ustalenie oprocentowania na podstawie rodzaju bazowej stopy procentowej (uwzględniającej walutę pożyczki) oraz marży, zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów.

Zastosowanie uproszczonego rozwiązania skutkuje automatycznym uznaniem ceny lub jej elementu za rynkowy. W związku z tym podatnicy spełniający ww. warunki są zwolnieni z obowiązku uwzględnienia analizy cen transferowych w dokumentacji lokalnej.

10. Inne

Przy okazji zwracamy również uwagę, że organy coraz częściej wymagają dokumentowania transakcji dokonanych nieodpłatnie (np. poręczenia), a także przykładowo wypłaty wynagrodzenia na rzecz osób zarządzających.

W przypadku pytań dotyczących powyższych tematów uprzejmie prosimy o kontakt z Działem Doradztwa Podatkowego Mazars.