Opvolging in het familiebedrijf - deel 2 van 4

Aandelen schenken

In deel 1 van dit vierluik is aandacht besteed aan de emotionele aspecten van een bedrijfsoverdracht. In deel 2 van dit vierluik gaan wij in op de vraag hoe Ad de aandelen E-Byke op een fiscaal gunstige wijze kan schenken aan dochter Cindy. Hiervoor is het belangrijk om de financiële gegevens van E-Byke duidelijk te hebben:

• Het ondernemingsvermogen van E-Byke (zoals machines en voorraad) bedraagt € 1.100.000.
• Daarnaast heeft E-Byke € 200.000 beleggingsvermogen (overtollige liquide middelen die niet voor investeringen in 
  E-Byke worden aangewend).

Hieronder schetsen wij de feiten en omstandigheden waar de familie rekening mee moet houden.

1. Schenken van de aandelen en schenkbelasting

Bij het schenken van de aandelen E-Byke is Cindy als verkrijger van de schenking schenkbelasting verschuldigd over de waarde van de aandelen. In de successiewet is echter een vrijstelling opgenomen bij verkrijging van ondernemingsvermogen. Het bij de schenking van Ad ontvangen ondernemingsvermogen is tot € 1.134.403 (bedrag 2022) voor 100% en het meerdere voor 83% voorwaardelijk vrijgesteld van schenkbelasting. Indien Cindy aan alle voorwaarden van de bedrijfsopvolgingsregeling voldoet, hoeft zij over het vrijgestelde bedrag geen schenkbelasting te betalen. De voorwaarden voor de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenkbelasting worden hieronder uiteen gezet:

1.1 Voorwaarden bedrijfsopvolgingsregeling

Om in aanmerking te komen voor de bedrijfsopvolgingsregeling, moet E-Byke aan een aantal voorwaarden voldoen. Aangezien de bedrijfsopvolgingsregeling een voorwaardelijke vrijstelling is, is Cindy alsnog schenkbelasting verschuldigd zodra niet langer aan deze voorwaarden wordt voldaan.

• Kwalificerend ondernemingsvermogen
  Er moet sprake zijn van kwalificerend ondernemingsvermogen. Beleggingsvermogen, zoals overtollige liquide middelen, kwalificeren niet voor de bedrijfsopvolgingsregeling. De reden hiervoor is dat de overheid de bedrijfsopvolgingsregeling alleen wil faciliteren voor reële bedrijfsoverdrachten. Voor de vraag of de vermogensbestanddelen van E-Byke worden aangemerkt als kwalificerend ondernemingsvermogen of beleggingsvermogen, wordt aansluiting gezocht bij de vermogensetiketteringsregels uit de inkomstenbelasting. Vaak zal de kwalificatie van vermogensbestanddelen leiden tot discussie met de Belastingdienst. Om de discussie met de Belastingdienst te beperken, mag het beleggingsvermogen tot een maximum van 5% van de waarde van het ondernemingsvermogen worden beschouwd als ondernemingsvermogen. E-Byke heeft € 1.100.000 ondernemingsvermogen. Daarnaast mag het beleggingsvermogen, met een maximum van € 55.000 (5% van het ondernemingsvermogen), worden beschouwd als ondernemingsvermogen, zodat het totale ondernemingsvermogen uitkomt op € 1.155.000.
• Bezitseis bij Ad
  Gelukkig bestaat E-Byke al 10 jaar en is Ad ook al 10 jaar de DGA van E-Byke. Hierdoor kan Cindy gebruik maken van de bedrijfsopvolgingsregeling voor de schenkbelasting. De aandelen moeten namelijk ten minste 5 jaar in bezit zijn van Ad. Tevens moet E-Byke al ten minste 5 jaar deze onderneming drijven.
• Voortzettingseis bij Cindy
  Cindy moet de onderneming in E-Byke ten minste nog 5 jaar voortzetten na de schenking. Dit houdt in dat zij de onderneming niet mag staken. Onder staking valt ook faillissement van E-Byke. Daarnaast mag Cindy de aandelen
  E-Byke 5 jaar lang niet vervreemden.

1.2 Rekenvoorbeeld

Het ondernemingsvermogen van E-Byke bedraagt inclusief de 5% beleggingsmarge € 1.155.000. Tot een bedrag van
€ 1.134.403 is 100% van het ondernemingsvermogen vrijgesteld. Het restant van € 20.597 is voor 83% vrijgesteld. Onder de bedrijfsopvolgingsregeling is dan totaal € 1.151.499 voorwaardelijk vrijgesteld. Ook kan gebruik worden gemaakt van de jaarlijkse vrijstelling van € 5.677.  Aangezien Cindy 29 jaar is, kan zij in de aangifte een beroep doen op een eenmalig verhoogde vrijstelling tot maximaal € 27.231. Dit kan alleen als Cindy niet eerder gebruik heeft gemaakt van deze verhoogde vrijstelling.

Schematische weergave van het bovenstaande rekenvoorbeeld:

2. Schenken van de aandelen in de inkomstenbelasting

Voor de schenkbelasting over het belaste deel van de schenking van € 121.270 kan desgewenst rentedragend uitstel van betaling worden verzocht door Cindy.

Ad houdt tot de schenking 100% van de aandelen E-Byke. Doordat hij de aandelen aan Cindy schenkt, moet hij in principe afrekenen over de waarde van de aandelen ten tijde van de schenking verminderd met de verkrijgingsprijs van de aandelen. In de inkomstenbelasting is een doorschuifregeling opgenomen. Deze doorschuifregeling houdt in dat Cindy de verkrijgingsprijs van haar vader overneemt. Ad wordt geacht zijn aandelen te vervreemden tegen de verkrijgingsprijs, waardoor hij geen vervreemdingsvoordeel realiseert. Net als bij de bedrijfsopvolgingsregeling in de schenkbelasting, dient ook in de inkomstenbelasting sprake te zijn van kwalificerend ondernemingsvermogen om gebruik te kunnen maken van de doorschuifregeling.

2.1 Voorwaarden doorschuifregeling

Naast de eis dat er sprake moet zijn van ondernemingsvermogen, gelden voor Ad en Cindy de volgende eisen om gebruik te kunnen maken van de doorschuifregeling in de inkomstenbelasting:

• Ad dient zelf meer dan 5% van de aandelen te bezitten in E-Byke. Hier wordt aan voldaan aangezien Ad 100% van de aandelen houdt.
• Cindy is binnenlands belastingplichtig en de aandelen gaan geen deel uitmaken van een door Cindy gedreven onderneming of resultaat uit overige werkzaamheden. Dit komt overeen met de gestelde eisen.
• Cindy werkt al 4 jaar voor E-Byke. Dit betekent dat zij voldoet aan de eis om minimaal 36 maanden voorafgaande aan de schenking in dienst te zijn geweest bij E-Byke.

2.2 Rekenvoorbeeld

De verkrijgingsprijs van Ad van de aandelen E-Byke B.V. bedraagt € 18.000. Voor een bedrag ter grootte van het ondernemingsvermogen van E-Byke B.V. van (inclusief de 5% beleggingsmarge) € 1.155.000 kan Ad gebruik maken van de doorschuifregeling. Ad is aanmerkelijk belangheffing verschuldigd over het beleggingsvermogen van € 145.000 verminderd met de verkrijgingsprijs van € 18.000.

Conclusie

Zoals uiteengezet in deel 1 van dit vierluik, kan Ad de aandelen E-Byke als voorschot op zijn erfenis schenken aan Cindy. Wanneer Ad dan komt te overlijden wordt er rekening gehouden met de schenking aan Cindy, zodat Dirk niet wordt benadeeld.

In deel 3 van dit vierluik gaan wij in op de gevolgen wanneer Ad niet besluit de aandelen te schenken aan Cindy, maar om de aandelen aan haar te verkopen. Hoe komen Ad en Cindy tot een juiste waarde van de aandelen E-Byke waarbij beiden niet worden benadeeld? En hoe zorgt Cindy ervoor dat de financiering van de opvolging de continuïteit van E-Byke niet in de weg staat?